Organizm ludzki w naturalny sposób wytwarza koenzym Q10. Substancja ta jest ważna dla zdrowia wielu narządów wewnętrznych. Jej niski poziom może prowadzić do chorób serca, cukrzycy, a nawet raka. Większość zdrowych osób ma wystarczające stężenie koenzymu Q10, ale kiedy jego ilość w organizmie spadnie z powodu wieku lub różnych problemów zdrowotnych, warto sięgnąć po suplementy.

Czym jest koenzym Q₁₀?

Koenzym Q₁₀ (zwany też ubichinonem) to naturalny przeciwutleniacz syntetyzowany przez organizm, występujący w wielu produktach spożywczych i dostępny jako suplement. Jest istotnym uczestnikiem łańcucha metabolicznych reakcji chemicznych, które generują energię w komórkach. Nazwa ubichinon wynika z jego wszechobecności (z łac. ubitarius – wszechobecny). Znajduje się w każdej komórce ciała. W wyższych stężeniach występuje w narządach o wyższych wymaganiach energetycznych, takich jak serce, mózg, nerki i wątroba.

Do czego jest potrzebny?

Koenzym Q₁₀ jest użyteczny dla organizmu na bardzo wiele sposobów. Pomaga w utrzymaniu prawidłowego poziomu cholesterolu LDL, wspiera układ krążenia i umożliwia optymalne funkcjonowanie mięśnia sercowego. Umacnia również ściany naczyń krwionośnych. Wiele badań medycznych potwierdza zalety przyjmowania suplementów zawierających koenzym Q₁₀. Na przykład niektóre doświadczenia wykazały wartość terapeutyczną przyjmowania wysokich dawek ubichinonu dla spowalniania postępu choroby Parkinsona.

Jakie mogą być skutki niedoboru?

Badania wykazały związek między znacznym spadkiem poziomu koenzymu Q₁₀ a wieloma różnymi chorobami. Ponieważ enzym ten znajduje się w wysokim stężeniu w komórkach mięśnia sercowego, niedobór jest skorelowany z problemami sercowo-naczyniowymi, takimi jak dławica piersiowa, arytmia, niewydolność serca i wysokie ciśnienie. Z brakami koenzymu Q₁₀ związane są również problemy z regulacją poziomu cukru we krwi. Synteza ubichinonu w organizmie maleje wraz z wiekiem. Przyczyny jego niewystarczającej ilości w komórkach to także niedobory żywieniowe, zwiększone zapotrzebowanie na energię, choroby, stres oraz leczenie zbyt wysokiego poziomu cholesterolu statynami. Przyjmujące je osoby są szczególnie narażone na niedobór koenzymu Q₁₀, ponieważ leki te blokują jego syntezę w organizmie. Zazwyczaj objawy niedoboru ubichinonu są niespecyficzne – najczęściej to zmęczenie i bóle stawów oraz mięśni. Ponadto mogą pojawić się zaburzenia związane z odpornością i problemy neurologiczne.

Ile i jakiego rodzaju koenzymu Q₁₀ potrzebuje osoba dorosła?

Koenzym Q₁₀ zawiera wiele produktów spożywczych, zwłaszcza tłuste ryby, takie jak pstrąg, śledź, makrela i sardynka, znajdziemy go też w szpinaku, kalafiorze, brokułach, soi i soczewicy. Wśród owoców bogate w ubichinon są pomarańcze i truskawki. Oprócz tego warto pogryzać orzeszki ziemne, nasiona sezamu i pistacje. Koenzym Q₁₀ równie dobrze wchłania się z żywności, jak z kapsułek. Nie ma oficjalnych zaleceń co do wartości dziennej, ale Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności zaleca suplementację ubichinonu dawką od 90 do 120 mg wszystkim dorosłym ze zwiększonym ryzykiem choroby sercowo-naczyniowej lub z rodzinnymi problemami z sercem[1]. Przy dzisiejszym trybie życia jest to wskazanie dla większości populacji. Koenzym Q₁₀ rozpuszcza się w tłuszczach, więc suplement najlepiej przyjmować wraz z posiłkiem. Dzięki temu ubichinon może się wchłonąć nawet trzy razy szybciej niż zażywany bez jedzenia[2]. Ponadto, niektórzy producenci oferują kombinację koenzymu Q₁₀ i olejów, by dodatkowo poprawić absorpcję. Zalety suplementacji ubichinonem są widoczne już po kilku tygodniach systematycznego stosowania.

[1] EFSA Journal 2010;8(10):1793.

[2] Coenzyme Q10 therapy, Molecular Syndromology, lipiec 2014, s. 187-197.