18 września 2021 r. po raz szósty uczczono w Elblągu pamięć żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych. Organizatorami obchodów 79.rocznicy powstania NSZ były: Stowarzyszenie Elbląscy Patrioci, Brygada Warmińsko-Mazurska ONR, Okręg Pomorski Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych, Młodzież Wszechpolska – Okręg Pomorski oraz Federacja Młodzieży Walczącej. Patronat nad uroczystością objęli: Kwartalnik Wyklęci oraz WyklęciTV.

O godz.9.00 rozpoczął się II Patriotyczny Turniej Piłkarski " Pamięci Żołnierzy NSZ". Zwycięską drużyną została ekipa kibiców Olimpii Elbląg, która za patrona przyjęła płk.Antoniego Szackiego " Bohuna". Drugie miejsce przypadło drużynie im. sierżanta Wiktora Stryjewskiego "Cacko", złożonej m.in. z Dominika "Sovy" Gudowskiego oraz Dawida "Klehu" Szwedko, którzy zagrali wieczorem piękny koncert patriotyczny. Trzecie miejsce zajęła drużyna Brygady Kujawsko-Pomorskiej ONR im. kpt. Henryka Flamego "Bartka". Wszyscy uczestnicy dostali drobne upominki i dyplomy, a najlepsi strzelcy również atrakcyjne plecaki od sponsora turnieju, firmy ProPatriae.

Po zakończonym turnieju uczestnicy udali się do parafii pw.Wszystkich Świętych, by uczestniczyć we mszy świętej w intencji żołnierzy NSZ, która rozpoczęła się o godz. 13:00.

Bezpośrednio po mszy świętej odbył się II Marsz Pamięci Żołnierzy NSZ, który zgromadził wiele środowisk patriotycznych. Organizatorzy przemaszerowali na Rondo Żołnierzy Wyklętych z banerem Okręgu Pomorskiego Związku Żołnierzy NSZ.

Prowadzący przemarsz zadbał o wielce patriotyczną atmosferę. Oprócz standardowych haseł typu: „Narodowe Siły Zbrojne NSZ", „Cześć i Chwała Bohaterom”, „Bóg, Honor i Ojczyzna”, pojawiły się także nowe hasła, bardzo wyraziste i konkretne, np.: „Nie dla nazizmu i komunizmu”, „Rozliczyć komunę i nazistowskie Niemcy!”; „Wieczna Chwała żołnierzom NSZ-etu”; „Wieczna hańba UB-eckim zbrodniarzom”, czy „Chwała Żołnierzom Wyklętym przez komunę”. Na rondzie Żołnierzy Wyklętych uczestnicy  zatrzymali się, aby złożyć  wiązanki kwiatów i zapalić znicze. Marsz następnie ruszył dalej, a szczególne wrażenie na uczestnikach, zrobił swoisty krótki apel pamięci ku czci żołnierzy NSZ. Prowadzący, podobnie jak w zeszłym roku, wyczytywał stopnie, imiona, nazwiska i pseudonimy wybranych żołnierzy NSZ (oczywiście nie tych samych co w roku poprzednim), a maszerujący odpowiadali hasłem „jest wśród nas" lub "są wśród nas”. Była to najbardziej wzruszająca część przemarszu, który następnie z wolna dotarł przed salę „Domu Działkowca”, w której od godziny 15: 00 kontynuowane były obchody 79 rocznicy utworzenia Narodowych Sił Zbrojnych.

Na sali wykładowej przywitano wszystkich gości, wprowadzono sztandar Okręgu Pomorskiego Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych, odśpiewano 4 zwrotki „Mazurka Dąbrowskiego” i odmówiono modlitwę żołnierzy NSZ. Gościem obchodów był syn sierżanta Wiktora Stryjewskiego "Cacko", pan Andrzej Stryjewski, z którym organizatorzy współpracują od kilku lat, przywracając pamięć o Żołnierzach Wyklętych. Minutą ciszy uczczono zmarłych w sierpniu trzech działaczy narodowych.

Pani Alicja Siałkowska przedstawiła bieżącą działalność sekcji sportowo-obronnej ZŻ NSZ, zachęcając do wstąpienia w jej szeregi. Następnie rozpoczęła się cześć wykładów historycznych poświęconych żołnierzom Narodowych Sił Zbrojnych. 

Na początku pierwszy prelegent Jarosław Kłosowski, wygłosił bardzo ciekawy, blisko 90-minutowy, wykład zatytułowany: „Walka zbrojna NSZ w latach 1942-1947”. Wykładowi towarzyszyła prezentacja multimedialna wykonana przez autora, w której zawarł on wiele cennych informacji, zdjęć i map. Ze względu na bardzo obszerny zakres tematyczny, Jarosław Kłosowski podzielił wykład na dwie części (druga część zostanie zaprezentowana za rok, z okazji okrągłej 80. rocznicy powołania NSZ). Autor skupił się głównie na przedstawieniu działań zbrojnych prowadzonych przez NSZ w Okręgach: Lubelskim, Kieleckim, Częstochowskim, w mniejszym zaś stopniu w rejonie siedleckim i łomżyńskim. Bardzo trafnie i rzeczowo ukazał cele walki zbrojnej żołnierzy NSZ, szczegółowo przedstawił działania dywersyjno-partyzanckie wybranych oddziałów Narodowych Sił Zbrojnych (Oddział „Aleksandrówka”, przekształcony później w Oddział „Stepa-Zęba”, Oddział „Żbika” oraz „Brygady Świętokrzyskiej”). Wykładowca podał też wiele różnych interesujących faktów historycznych dotyczących działalności nieco mniej znanych dowódców pododdziałów NSZ (ks. majora Feliksa Kowalika „Zagłoby”, braci Kosobudzkich, braci Kozłowskich, czy też por. Kazimierza Nowaka „Łosia”). Prowadzący wykład z odpowiednią dbałością i pieczołowitością przedstawił też wybrane bitwy niektórych oddziałów NSZ z niemieckimi i sowiecko-ubeckimi formacjami (pod Czerwonym Borem, Palonkami-Kotkami, Kuryłówką i wsią Huta). Wykład został zwieńczony wspólnym wykonaniem pieśni zatytułowanej „Modlitwa żołnierzy NSZ”, odśpiewanej na melodię religijnej pieśni „Kiedy ranne wstają zorze”. Nie możemy się już doczekać drugiej części wykładu, w której to autor skupi się głównie na działaniach zbrojnych prowadzonych przez żołnierzy NSZ z rejonów łódzkich, radomszczańskich, z terenów Opoczna i Przysuchy.

Po przerwie drugi prelegent – Leszek Żebrowski – wygłosił równie ciekawy, blisko 2-godzinny wykład zatytułowany „NSZ –  propaganda wczoraj i dziś”. Wykład opowiadał o chwalebnej przeszłości NSZ, ale głównym motywem prelekcji stały się działania propagandowe prowadzone przez komunistyczne i postkomunistyczne środowiska ostrzem skierowane w patriotyczne struktury NSZ. Leszek Żebrowski zwrócił uwagę, że przez cały okres istnienia Polski Ludowej żołnierze NSZ, a szczególnie Brygada Świętokrzyska, były propagandowym synonimem zdrady i zaprzaństwa. Rzecz charakterystyczna, że te nieprawdziwe informacje podawali i obelgi miotali ci, którzy sami stosowali najbardziej niegodziwe metody zwalczania przeciwników, wydając w ręce niemieckie żołnierzy i oficerów AK oraz innych organizacji niepodległościowych i działaczy Delegatury Rządu na Kraj. Organizatorzy z przykrością zauważają, że kalumnie te są powielane w czasach współczesnych, szczególnie przez środowiska wywodzące się ideowo i organizacyjnie z poprzedniej epoki. Na koniec Leszek  Żebrowski podsumował wszystko patriotycznym przesłaniem, ażeby zawsze stawać w obronie niesłusznie oskarżanych i szkalowanych żołnierzy NSZ.

Po kolejnej  przerwie, podczas której można było napić się kawy oraz skosztować pysznych ciast, rozpoczęła się część artystyczna w wykonaniu Klehu oraz Sovy. Pierwszy z wykonawców występował również w zeszłym roku. Przyjechał na występ z Hamburga. Sova wystąpił z siedemnastoma patriotycznymi utworami, tworząc w utworze " Powstaję z kolan" duet z Klehu. Wystąpiła również żona Dominika "Sovy" Gudowskiego –  Patrycja – która zaśpiewała refren jednego z utworów. Zgromadzona publiczność spontanicznie reagowała na żywiołowe utwory obydwu wykonawców, domagając się bisów na zakończenie.

Organizatorzy zaprezentowali dwie autorskie wystawy: "Wybitne postaci NSZ" oraz "Droga do NSZ". Była możliwość ich oglądania podczas przerw.

Mimo trudności przy organizacji wydarzenia, organizatorom udało się z powodzeniem zrealizować w Elblągu po raz szósty uroczystość honorującą wysiłek zbrojny żołnierzy NSZ. Zapraszają do Elbląga na kolejne obchody, które odbędą się we wrześniu 2022 roku. Przypominają, że będzie to 80. rocznica powstania Narodowych Sił Zbrojnych.

Zachęcamy do obejrzenia fotogalerii z wydarzenia.

Zdjęcia: Sylwia Mańkowska, Józef Żernicki.