17 września 1939 roku, Armia Czerwona bez wypowiedzenia wojny zaatakowała Polskę. Zgodnie z radziecko-niemieckim porozumieniem zawartym w tajnym protokole paktu Ribbentrop-Mołotow, czerwonoarmiści przekroczyli granice Polski. Związek Radziecki złamał pakt o nieagresji, który miał obowiązywać do końca 1945 roku.

W uroczystościach z okazji 78. rocznicy sowieckiej agresji na Polskę, które odbyły się 17 września w Elblągu, wzięli udział: biskup elbląski, wicewojewoda, parlamentarzyści, przedstawiciele władz samorządowych, sybiracy, delegacje młodzieży z elbląskich szkół, przedstawiciele służb mundurowych oraz wielu innych mieszkańców miasta.

Uroczystości rozpoczęła msza święta w kościele pw. Wszystkich Świętych, odprawiona pod przewodnictwem biskupa elbląskiego Jacka Jezierskiego, który wygłosił okolicznościową homilię. 

Potrzebne jest szczere poszukiwanie zbliżenia obu narodów. Jest to proces z którego nigdy nie należy rezygnować

– podsumował swoje kazanie biskup elbląski w kontekście trudnej historii stosunków polsko-rosyjskich

Po zakończeniu mszy wszyscy zgromadzeni udali się pod Krzyż Katyński na cmetnarzu Agrykola, gdzie głos zabrali: wicewojewoda województwa warmińsko-mazurskiego Sławomir Sadowski, wiceprezydent Elbląga Jacek Boruszka, przewodniczący Rady Miejskiej Elbląga Marek Pruszak oraz  prezes elbląskiego oddziału Związku Sybiraków Czesław Żukowski. 

Szczególnie pouczający wykład historyczny prezentujący okoliczności 17 września 1939, walkę i męczeństwo narodu polskiego podczas II wojny światowej oraz okoliczności kształtujące ład powojenny w Europie wygłosił wicewojewoda Sławomir Sadowski.  

Zwrócił m.in. uwagę na dużą dysproporcję sił oraz bohaterską walkę Polaków. Potencjał gospodarczy Polski we wrześniu 1939 roku był ok. 30 razy mniejszy niż potencjał III Rzeszy. Naprzeciwko 25 wielkim jednostkom polskim stanęły 75 jednostki niemieckie, do których 17 września dołączyły 52 jednostki Armii Czerwonej. Mimo, że niezwykle trudno bronić się przed dwoma tak potężnymi militarnie wrogami, Polacy dzielnie walczyli. Bronili się krócej niż Francja, ale dysponowali dużo mniejszym potencjałem militarnym. Ponadto Niemcy przerzucili do Polski zdecydowaną większość swoich sił – przypomniał wicewojewoda Sławomir Sadowski.

Zwrócił uwagę na fakt, iż Polska została zdradzona przez sojuszników. Konferencje aliantów w Teheranie, Jałcie i Poczdamie zadecydowały o granicach Rzeczypospolitej i układzie sił politycznych na kontynencie europejskim. Polska na kilkadziesiąt lat znalazła się w sferze wpływów ZSRR. 

Po zakończeniu wojny w 1946 roku w Londynie odbyła się parada zwycięzców. W kolumnie wojsk aliantów, która ciągnęła się na około 15 kilometrów, zabrakło Polaków, a warto pamiętać, że były w niej jednostki z tak egzotycznych krajów jak Fidżi. Polscy piloci tak dzielnie walczyli w Bitwie o Anglię, ale podczas parady niebie zabrakło polskich samolotów

– przypomniał Sławomir Sadowski. 

Jakże wymowny i prawdziwy historycznie jest hymn Sybiraków, opisujący historię zesłań od insurekcji kościuszkowskiej przez losy powstańców styczniowych i listopadowych aż do II wojny światowej i czasów PRL:

 "A myśmy szli i szli dziesiątkowani, przez tajgę, stepy, plątaniną dróg. A myśmy szli i szli niepokonani, nie zatrzymał nas czerwony kat. Myśmy wciąż do Niepodległej szli i przez ludową przeszliśmy niepokonani, aż wolną Polskę raczył wrócić Bóg"

– cytował Marek Pruszak, przewodniczący Rady Miejskiej w Elblągu,

Piękne przemówienie wygłosił również prezes Oddziału Związku Sybiraków w Elblągu Czesław Żukowski.

Pamięć tamtych dni i tamtych ludzi powinna być zawsze żywa, powinna być przestrogą na przyszłość, aby już nigdy żaden Polak nie musiał przechodzić takiej gehenny

– mówił. 

Młodzież z Gimnazjum nr 2 im. Sybiraków dała piękny, okolicznościowy występ. Odczytany został apel poległych, po czym żołnierze oddali salwę honorową. Na sam koniec uroczystości pod Krzyżem Katyńskim delegacje elblążan złożyły okolicznościowe wieńce.  

Zapraszamy do obejrzenia naszej obszernej fotorelacji z elbląskich obchodów 78. rocznicy agresji Związku Radzieckiego na Polskę.