Wystawa Marty Romankiv w Galerii EL otwiera przestrzeń, w której splatają się osobiste marzenia, zbiorowe doświadczenia i polityczne ograniczenia, tworząc wielowarstwową opowieść o współczesnej Europie. Ulokowana w gotyckim wnętrzu dawnego kościoła, ekspozycja – rozpisana na nawę główną i prezbiterium – przybiera formę dialogu pomiędzy sacrum a codziennością, instytucją a jednostką, centrum a peryferiami.

Romankiv – artystka działająca na styku sztuki i aktywizmu – kieruje uwagę ku osobom migranckim, współtworzącym europejską rzeczywistość, a jednocześnie pozbawionym pełni praw politycznych i wpływu na kształtowanie wspólnot, w których żyją. Jej twórczość wpisuje się w praktyki partycypacyjne i kontekstualne, czyniąc ze sztuki narzędzie wzmacniania głosu tych, którzy zwykle pozostają niesłyszalni.

Eurowarsztat – instalacja wideo prezentowana w monumentalnej przestrzeni nawy – powstała w oparciu o trzyletnie badania artystki. Zgromadzone nagrania dokumentują historie o marzeniach, codziennych strategiach i wysiłkach osób migranckich, budujących swoje życie w nowych krajach. W obliczu coraz bardziej zamykanych granic Unii Europejskiej praca ta ujawnia rozdźwięk pomiędzy oficjalnym dyskursem o Europie otwartości i solidarności, a doświadczeniem wykluczenia i braku sprawczości politycznej. Integralnym elementem projektu jest interaktywna strona internetowa, która przenosi materiał poza mury galerii – do prywatnych przestrzeni odbiorców, dostępnych bez ograniczeń czasowych.

Pracujemy uczciwie i chcemy być uczciwie traktowane – instalacja zajmująca prezbiterium – stawia pytanie o to, jak otworzyć przyszłość na różnorodność głosów. Tworzą ją megafony oraz zapis wideo marszu opiekunek z Ukrainy pracujących w Polsce, zrzeszonych w Komisji Pracownic i Pracowników Domowych OZZ Inicjatywa Pracownicza, z którą artystka współpracuje od początku jej istnienia. W tym wydarzeniu elementy twórczości Romankiv zostały użyte dosłownie jako narzędzia wzmacniające głos osób, które rzadko mają możliwość zaistnieć w przestrzeni publicznej.

Wystawa EUROMARZENIA nie daje gotowych odpowiedzi. Stanowi raczej laboratorium pytań – o wspólnotę, realność marzeń, formy reprezentacji i sprawczości w świecie, w którym granice – fizyczne i symboliczne – nadal dzielą ludzi. W gotyckich murach Galerii EL artystka tworzy przestrzeń refleksji nad tym, czy Europa, której pragniemy, może wciąż być miejscem równego głosu i solidarności.

Prezentowana na wystawie instalacja Eurowarsztat jest pracą doktorską Marty Romankiv, zrealizowaną na Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku pod opieką dr hab. prof. ASP Moniki Zawadzkiej i dr Honoraty Martin.

11.09.2025 – 31.10.2025
kurator: Maciej Olewniczak

wernisaż: 11.09.2025, godz. 18:00

Współfinansowano ze środków Samorządu Województwa Warmińsko-Mazurskiego.
Współfinansowano ze środków Samorządu Gminy Miasto Elbląg.
Artystka otrzymała stypendium z Funduszu Popierania Twórczości Stowarzyszenia Autorów ZAiKS.