Osoby, które choroba przykuła do łóżka na długie tygodnie, miesiące lub nawet lata, to grupa najbardziej narażona na pogłębiające się odleżyny. Jak zapobiec powstawaniu na ciele bolesnych ran?

Codzienna porcja ruchu w parze z higieną

Przede wszystkim należy zadbać o to, by zapewnić osobie obłożnie chorej wystarczającą ilość ruchu. Odleżyny to rany powstające w wyniku długotrwałego niedokrwienia tkanek, a więc pozostawania ciągle w tej samej pozycji. Jeśli chory jest bezwładny, odleżyny mogą wystąpić u niego (na początku w postaci zaczerwienienia) w ciągu dwóch godzin, w innych przypadkach pojawiają się do 14 dni. Chory w jednej pozycji powinien pozostawać nie dłużej niż dwie godziny, a jeżeli odleżyny już się pojawiły, należy unikać układania go tak, by przyciśnięte były do pościeli. Aktywność fizyczną do stanu pacjenta powinien dobrać rehabilitant. Niekiedy możliwe jest jedynie masowanie skóry chorego, w innych wypadkach, by odciążyć skórę, może on poruszać się z balkonikiem. Utrzymywanie higieny to kolejny ważny czynnik w profilaktyce odleżyn - ciało należy przemywać codziennie i zaraz po zabrudzeniu.

Dieta bogata w białko i witaminy

By na ciele nie pojawiły się zaczerwienienia, a w dalszej kolejności bolesne rany, należy zadbać o odpowiedni jadłospis chorego. Powstawaniu odleżyn sprzyja zarówno wychudzenie, jak i otyłość, dlatego dieta powinna być zbilansowana, bogata w daną ilość witamin. Według zasad wysokobiałkowej diety przeciwodleżynowej, obłożnie chory nie powinien spożywać potraw smażonych i tłustych (w tym tłustych serów oraz wędlin), konserw mięsnych i rybnych, boczku i smalcu - zbyt duża ilość tkanki tłuszczowej zwiększa nacisk w miejscach, gdzie kość znajduje się blisko skóry. Ważne, by jadłospis zawierał przekraczającą normę ilość witaminy C, która, jak udowodniły badania, przyspiesza proces gojenia ran. Osobom narażonym na odleżyny zaleca się również przyjmowanie chroniącej skórę witaminy A oraz ułatwiającej "oddychanie komórkowe" witaminy B2 (1).

Na rany - opatrunki

W profilaktyce odleżyn liczy się również działanie przy pomocy produktów zastosowania medycznego, takich jak nowoczesne opatrunki na odleżyny. W celu utrzymania odpowiednio wilgotnego środowiska w obrębie rany, wykorzystują one najnowsze technologie. Opatrunki stosować można także zapobiegawczo, gdy na skórze obłożnie chorego pojawią się odleżyny pierwszego stopnia w postaci zaczerwienienia, które pod uciskiem palca blednie (2). Opatrunki tego typu pochłaniają wysięk, wytwarzając odpowiedni poziom wilgotności rany, zapobiegając tym samym maceracji (zniszczeniu) skóry ją otaczającej. Do leczenia ran z małym wysiękiem zaleca się opatrunki hydrokoloidowe, z kolei opatrunki korzystające z technologii Hydrofiber potrafią pochłonąć nawet do 25 razy więcej wysięku niż same ważą.

1. dr n. med. Joanna Rosińczuk-Tonderys, Poradnik dla pacjenta. Odleżyny, s. 8
2. Stopniowa skala odleżyn według Torrance'a.