Ból głowy to jeden z najczęstszych powodów zgłaszania się do lekarza neurologa. Szacuje się, że bóle głowy dotykają 90% społeczeństwa przynajmniej 1 raz w roku. Na migrenę w ogólnej populacji Polski cierpi 1 osoba na 10.

Ból głowy – bóle samoistne i przyczyny występowania

Wśród bólów głowy wyróżnia się bóle samoistne (inaczej pierwotne), których występowania nie można wyjaśnić, a które pojawiają się w młodym wieku i trwają przez kilka lat. Do bólu samoistnego zalicza się migrenę, ból napięciowy oraz klasterowy. Migrena należy do chorób układu nerwowego i do tej pory nie udało się wyjaśnić, co ją powoduje. Choroba rozpoczyna się najczęściej w dzieciństwie lub młodości, choć zdarzają się przypadki migreny pojawiające się po 35. r.ż. Migrena charakteryzuje się napadowymi bólami głowy, a pomiędzy napadami pacjent nie odczuwa zazwyczaj żadnych dolegliwości. Dwie postacie choroby to migrena bez aury ze średnio nasilonym lub silnym bólem (zazwyczaj tętniącym) pojawiającym się od razu i obejmującym połowę głowy oraz migrena z aurą, w której objawy poprzedza tzw. aura. Bólom głowy w obu postaciach choroby towarzyszą nudności, wymioty, światłowstręt, fonofobia (wrażliwość na hałas) oraz osmofobia (wrażliwość na zapachy). Ból zaostrza się podczas ćwiczeń i aktywności, dlatego pacjent musi odpoczywać w cichym i ciemnym pomieszczeniu. Migrena ma charakter napadowy i pojawia się kilka razy do roku, a w cięższych przypadkach nawet 8 razy w miesiącu. Napad bólowy trwa zazwyczaj od 4 do 72 h. W doraźnym leczeniu napadów migrenowych stosuje się różne leki, w tym środki przeciwbólowe z paracetamolem.

Ból głowy typu napięciowego występuje nawet częściej od migreny i charakteryzuje się tępymi uciskowymi i niezbyt silnymi dolegliwościami bólowymi, które obejmują całą głowę lub są zlokalizowane w czole, skroniach lub potylicy. Ból nasila się stopniowo i trwa cały dzień, a nawet kilka dni lub tygodni. Napięciowe bóle głowy pojawiają się na skutek dużego stresu i często towarzyszą nerwicom. W leczeniu dolegliwości bólowych stosuje się środki przeciwbólowe. Żeby jednak zapobiec polekowym bólom głowy, pacjentom zaleca się przyjmowanie leków przeciwdepresyjnych.

W klasterowym bólu głowy – dość rzadkiej napadowej chorobie – ból charakteryzuje się dużą intensywnością. Dolegliwości bólowe pojawiają się jednostronnie w okolicy oczodołu, czoła i skroni, a napadowi bólu towarzyszy łzawienie, zaczerwienienie oka, obrzęk powiek, surowiczy wyciek z nosa lub jego zatkanie oraz objaw Hornera. Klaster, czyli okres, w którym występuje ból, trwa od kilkunastu minut do 3 h i może powtarzać się w ciągu doby. Choroba przebiega rzutami, a objawy ustępują samoistnie po kilku lub kilkunastu tygodniach i nie dają o sobie znać przez dłuższy czas. W dolegliwościach bólowych stosuje się tryptany i nie zaleca standardowych leków przeciwbólowych, które nie pomagają pacjentom.

Objawowy ból głowy

O ile samoistne bóle głowy nie stanowią bezpośredniego zagrożenia dla życia, o tyle objawowe dolegliwości bólowe występują w przebiegu wielu schorzeń ogólnoustrojowych. Przyczyną ostrych i podostrych bólów głowy może być uraz, nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna mózgu, przewlekłe zatrucie, polekowy ból głowy, nerwoból nerwu trójdzielnego. Dolegliwości bólowe mogą przybierać charakter bólu uciskowego o średnim natężeniu występującego obustronnie, bólu narastającego w ciągu kilku dni lub tygodni oraz ostrego bólu pojawiającego się nagle. Leczenie opiera się na wykluczeniu przyczyny, która powoduje ból.

Paracetamol w leczeniu bólu pierwotnego

Paracetamol należy do najczęściej stosowanych leków o działaniu przeciwbólowym i przeciwgorączkowym, który można kupić w aptece bez recepty. W przeciwieństwie do wybranych niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) mogą bezpiecznie stosować go osoby z chorobą wrzodową dwunastnicy i żołądka, astmą oskrzelową i nadciśnieniem tętniczym. Przyjmowanie leku w dawkach leczniczych i zalecanych przez producenta uznaje się za bezpieczne dla zdrowia. Przedawkowanie środka, tj. spożycie zbyt dużej dawki w stosunku do zalecanej może natomiast prowadzić do niewydolności wątroby lub niewydolności wielonarządowej (paracetamol wykazuje wtedy działanie hepatotoksyczne, czyli uszkadzające komórki wątroby). Dlatego w przypadku przyjmowania leków przeciwbólowych zawierających paracetamol, takich jak np. Saridon http://www.consumerhealth.bayer.com.pl/pl/bol/saridon/ należy ściśle przestrzegać zaleceń producenta i skonsultować dawkę z lekarzem lub farmaceutą. Substancja może wykazywać interakcje z innymi lekami, dlatego należy poinformować lekarza lub farmaceutę o innych zażywanych środkach. Przyjmuje się, że paracetamol to lek nieszkodliwy, stosowany również w leczeniu bólu u dzieci. Jednak jego powszechna dostępność, coraz większe stężenia leku w mniejszych objętościach oraz opakowania zawierające dużą liczbę tabletek sprzyjają zwiększeniu liczby przedawkowania tego środka przeciwbólowego. Paracetamol, tak jak każdy inny lek na ból, może bezpiecznie złagodzić objawy tylko wtedy, kiedy przyjmuje się go w dawkach nie większych niż zalecane.

Każdy niepokojący ból, który często daje o sobie znać, może sugerować toczącą się w organizmie chorobę. Dlatego objawy i ewentualne leczenie, także środkami przeciwbólowymi zawsze należy skonsultować z lekarzem.

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!