Mleko sojowe coraz częściej jest przedstawiane jako alternatywa dla mleka krowiego. Czy rzeczywiście można o nim myśleć w takich kategoriach i czy są jakiekolwiek naukowe podstawy do tego, aby uznać je za korzystne w ludzkiej diecie?

Jedno z wielu

Mleko sojowe jest jednym z naprawdę licznych przetworów sojowych. Oczywiście mówimy tutaj tylko o oryginalnym Chińskim mleku, ponieważ inne bywają często wzbogacane substancjami, którym daleko od korzystnego oddziaływania na zdrowie człowieka. Oryginalne mleko sojowe ma parę korzystnych właściwości, które jednak w dość dużym stopniu pokrywają się z właściwościami innych wyrobów sojowych.

Co takiego jest w mleku sojowym?

Mleko sojowe jest stosowane jako substytut mleka krowiego u osób nietolerujących laktozy. Pod tym względem faktycznie mleko sojowe wysuwa się na prowadzenie, gdyż laktozy nie zawiera. Nie zawiera jednak również witaminy B12, za to ma całkiem sporą zawartość kwasu fitynowego, który utrudnia wchłanianie wielu mikroelementów. Skład aminokwasowy białek sojowych jest zupełnie innych niż białek mleka krowiego i może to doprowadzić do pewnych chorób metabolicznych. Nie jest to produkt hipoalergiczny, a ze względu na zawartość genistyny podejrzewa się je o zwiększanie ryzyka bezpłodności u mężczyzn i nadwagi u osób płci obojga. Jednak tak naprawdę podobną listę można przygotować dla wszystkich produktów spożywczych – również dla mleka krowiego. Specyficzne właściwości mleka sojowego mogą w pewnych okolicznościach być sprzyjające. Nie jest to jednak produkt, który powinien być częścią zrównoważonej diety.

Kiedy warto pić mleko sojowe?

Specyficzny skład aminokwasowy oraz dodatek steroli roślinnych i hormonów sojowych sprawiają, że mleko sojowe może w wielu przypadkach łagodzić objawy menopauzy. Wpływając na szlaki syntezy hormonów płciowych u kobiet, mleko sojowe zmniejsza lub całkowicie likwiduje nieprzyjemne objawy menopauzy. Na takie działanie wpływa też duża zawartość fitosteronów – hormonów, które działają podobnie do estrogenów, czyli żeńskich hormonów płciowych. Niestety – są one aktywne również u mężczyzn i mogą powodować obrzmienie piersi, spadek wydolności ciał jamistych i trwałe obniżenie płodności. Mleko sojowe w okresie klimakterium należy jednak stosować bardzo ostrożnie i najlepiej wyłącznie po konsultacjach z dietetykiem.

Soja a zapobieganie osteoporozie

Uważa się dość powszechnie, że białka mleka sojowego w jakiś sposób mają pomagać w zapobieganiu osteoporozie. Jest to nieprawda. Budowa chemiczna związków zawartych w mleku sojowym wydajnie upośledza wchłanianie wapnia, a zawartość witaminy K, jaka jest niezbędna także przy budowie kości, jest dość duża, ale wchłanialność bliska zeru.

Mleko sojowe wprawdzie nie zwiększa ryzyka osteoporozy, natomiast nie ma żadnych wiarygodnych badań naukowych, które dawałyby podstawy do tego, aby sądzić, że dzięki niemu będziemy zdrowsi.

To gdzie te korzyści?

Soja ma bardzo specyficzny skład, a mleko sojowe, poprzez proces produkcji, jest dość mocno zmodyfikowane w stosunku do pełnej rośliny. Mleko sojowe może być zalecane w szczególnych sytuacjach fizjologicznych lub chorobowych. Warunek jest jednak jeden – musi to być mleko z soi niemodyfikowanej genetycznie (a ta stanowi tylko około 5% wszystkich upraw na świecie) i przygotowane tradycyjna metodą, bez dodatku sztucznych polepszaczy. Nawet w tym przypadku jednak zalecana jest konsultacja dietetyczna przed dołączeniem mleka sojowego do jadłospisu, a w czasie kuracji nie należy rezygnować z opieki lekarskiej i dietetycznej.