Podczas 7 międzynarodowych spotkań artystycznych w Centrum Spotkań Europejskich "Światowid" odbyła się konferencja poświęcona osobom niepełnosprawnym oraz ich artystycznemu rozwojowi. O swoich doświadczeniach z podopiecznymi opowiadali terapeuci z Elbląga, Lublina i Sztokholmu.

Terapie zajęciowe osób niepełnosprawnych mają na celu przede wszystkim rozwój życia emocjonalnego, fizycznego, przygotowanie do życia codziennego, społecznego, uczą zaradności oraz odpowiedzialności.

- Każda terapia powinna być dostosowana do stopnia oraz specyfiki niepełnosprawności. Terapia poprzez sztukę może być skierowana do wszystkich. Nie są ważne zdolności manualne. Często osoby, które pierwszy raz przychodzą na zajęcia twierdzą, że nie mają talentu – zaznacza Ewa Bednarska-Siwilewicz. Po kilku próbach często zmieniają zdanie. Arteterapia nie jest sztuką, w sztuce ważne jest dzieło a tu najważniejszy jest sam proces – wyjaśnia terapeutka.

Ostatnio można zaobserwować marginalizowanie zajęć plastycznych w szkołach. Dzieci nie rozwijają swoich zdolności manualnych. Do późnego wieku nie potrafią zawiązać sznurówki – zwraca uwagę Ewa Bednarska-Siwilewicz.

Podczas zajęć podopieczni mogą rozwijać swoje zdolności w różnych dziedzinach sztuki - rysowanie, malowanie, wyklejanie lub garncarstwo. Często korzystają z własnoręcznie wykonanych przedmiotów – zabawek lub książek.

- Jeżeli widzimy, że uczestnik może zrobić sobie krzywdę wyłączamy go z konkretnego zadania – dodaje Ewa Bednarska-Siwilewicz. Uczestnicy terapii uważają często, że teatr to ich drugi dom. Jest to interdyscyplinarne miejsce, działa na wiele płaszczyzn życia.

Kolejnym miejscem na terapię osób niepełnosprawnych może być teatr. Maria Pietrusza-Budzyńska zaznacza, że Teatroterapia to sposób na budowanie relacji między osobą niepełnosprawną, a osobami z zewnątrz. Podczas zajęć w teatrze uczestnicy otwierają się na siebie oraz inne osoby, pokazują swoje prawdziwe „ja” i odkrywają wiele nowych cech.

Chociaż terapia osób niepełnosprawnych odgrywa bardzo ważną rolę w życiu uczestników to Maria Pietrusza-Budzyńska zadaje pytanie Dokąd należy brać udział w terapii?. Uważa, że proces ten nie powinien trwać w nieskończoność. Kolejnym problemem może być niekompetencja niektórych terapeutów.

- W warsztatach terapii często to terapeuci realizują swoje cele i niedopuszczaną niepełnosprawnych w pełni do działania – dodaje.

Niepełnosprawność dotyka osób na całym świecie. Jak w Szwecji wygląda pomoc osobom niepełnosprawnym opowiedział współpracownik teatru MOSAIK ze Sztokholmu - Per Schelander. Szwecja jest znana z dobrze funkcjonującego systemu pomocy. Organizacja całego procesu terapii jest kosztowna jednak dzięki dobremu planowaniu władz państwa wszystko działa poprawnie. Każda osoba niepełnosprawna posiada specjalnie dla siebie przygotowany program terapii. Zależnie od wieku, stopnia niepełnosprawności, cech charakteru oraz zdolności wybierane są zajęcia, które jak najlepiej mogłyby spełnić swoje zadanie. W teatrze MOSAIK na uczestników zajęć mówi się ‘aktorzy’. Aktorzy są przygotowywani do profesjonalnej gry aktorskiej, tak aby już w trakcie przedstawień nie potrzebowali pomocy. Teatr MOSAIK od 2009 roku wystawił 10 produkcji.

Dzięki terapii osoby niepełnosprawne mogą się rozwijać. Ważna jest jednak pomoc terapeutów i wsparcie rodziny. Bez tego trudno jest przełamać lęk. Przebywając z osobami niepełnosprawnymi sami możemy nauczyć się cierpliwość, skupienia lub opanowania.