Kwas foliowy to jedna z pierwszych witamin, o które pyta się kobiety w ciąży lub starające się o dziecko – Czy bierze? Od kiedy? Czy brała przed ciążą? Które konkretnie tabletki stosuje? Te i wiele innych pytań staje się kluczowe, kiedy chodzi o zdrowie i życie nienarodzonego dziecka. Warto wiedzieć, jakie znaczenie ma niedobór kwasu foliowego zarówno dla kobiet, noworodków, jak i dla innych osób.

Co trzeba wiedzieć o kwasie foliowym?

Witamina B9, znana najbardziej pod nazwą popularnego kwasu foliowego, folacyny czy folianu jest substancją niezbędną do życia. Odpowiada za wzrost i funkcjonowanie wszystkich komórek ciała ludzkiego, a szczególne znaczenie ma dla układu nerwowego. Dodatkowo razem z witaminą B12 bierze udział w tworzeniu i dojrzewaniu erytrocytów, czyli czerwonych krwinek, a więc ma również swój udział w dotlenianiu całego organizmu. Kluczowe znaczenie ma fakt, iż organizm człowieka nie potrafi wytwarzać go samodzielnie, gdyż jest substancją całkowicie zewnątrzpochodną, a dodatkowo nie udaje się go magazynować w organizmie. Właśnie dlatego niedobory kwasu foliowego są częste.

Trzeba pamiętać, że folacyna występuje w surowych warzywa i owocach (przykładowo w szpinaku, szparagach, kalafiorze, kapuście, pomidorach, fasoli), ale także w ryżu, kiełkach pszenicy czy wątróbce. Niestety produkty spożywcze, które są przechowywane, ale też przetwarzane (gotowane czy pieczone) szybko tracą dużą część zawartości folacyny.

Skutki niedoboru kwasu foliowego

Nawet, gdy wiemy, w jakich produktach szukać witaminy B9, łatwo doprowadzić do jej niedoboru. Dzieje się tak, gdyż występująca w naturalnych produktach jest przyswajalna w ok. 50 procentach, a z kolei sztuczna, przyjmowana w tabletkach, wchłania się prawie w całości. Podstawowym skutkiem niedoboru kwasu foliowego jest anemia, a w jej konsekwencji, niedostatecznie dotlenienie komórek. Ponieważ folacyna ma swój udział w tworzeniu hormonów szczęścia, to jej brak często stwierdza się u osób cierpiących na depresję lub też nieradzących sobie ze stresem. Niedobór powoduje również większą podatność na rozwój nowotworów, a także różne objawy psychofizyczne – uczucie zmęczenia, problemy z koncentracją i zapamiętywaniem czy drażliwość. Szczególne znaczenie ma oczywiście dla rozwoju płodowego – w profilaktyce wad cewy nerwowej, ale też zapobiega powstawaniu rozszczepienia podniebienia i wargi oraz wrodzonych wad serca u płodu.

Dla kogo kwas foliowy?

Folacyna jest tematem numer jeden dla kobiet właśnie z uwagi na swoje znaczenie dla rozwoju płodu. Działa najbardziej w trakcie pierwszych czterech tygodni życia dziecka w macicy kobiety, dlatego już na kilka miesięcy przed zajściem w ciąży trzeba zadbać o jego prawidłowy poziom. A dla kobiet, które już są w ciąży, jest absolutnie niezbędny. Jednak nie tylko kobiety w okresie okołociążowym są narażone na niedobór kwasu foliowego. Skoro jest tak istotny dla rozwoju komórek całego ciała, to należy zadbać o jego prawidłowy poziom u niemowląt, zwłaszcza wcześniaków o niskiej wadze urodzeniowej. Dodatkowo jego poziom powinni kontrolować również palacze, osoby spożywające alkohol, osoby starsze czy chorzy na padaczkę. Wszystkie te czynniki również mogą wpływać na jego niedostatek.