Elblążanie uczcili dzisiaj 68. rocznicę Sprawy Elbląskiej. Dokładnie 68 lat temu, w nocy z 16 na 17 lipca, spłonęła hala produkcyjna nr 20 zakładów mechanicznych Zamech. Ówcześna władza potraktowała to wydarzenie jako sabotaż. Aresztowano około 150 niewinnych osób. Wszyscy oni byli przesłuchiwani, nierzadko torturowani. W dzisiejszych obchodach wziął udział jeden z ostatnich żyjących więzionych uczestników tamtych wydarzeń - 90-letni Józef Olejniczak, który kilkadziesiąt lat wcześniej został skazany na 11 lat pozbawienia wolności (żyje jeszcze Wacław Skierski, który w 1949 r. został aresztowany; od 1981 roku mieszka w północnej Francji). Na wolność wyszedł po 6 latach. Wyrok był oczywiście sfingowany.

Uroczystości odbyły się po patronatem prezydenta Elbląga  Witolda Wróblewskiego oraz przewodniczącego rady miejskiej Marka Pruszaka. O godz. 12.00 pod tablicą pamiątkową, znajdującą się przy Skwerze Ofiar Sprawy Elbląskiej, liczne delegacje złożyły kwiaty. Długie przemówienie dotyczące tamtych wydarzeń wygłosił wicewojewoda Sławomir Sadowski. Przewodniczący sejmiku województwa warmińsko-mazurskiego Jan Bobek odczytał list od marszałka sejmiku województwa warmińsko-mazurskiego. Gustawa Marka Brzezina 

Przed pamiątkową tablicą okolicznościowe wieńce i wiązanki złożyli m.in. wiceprezydent Elbląga Janusz Nowak, wicewojewoda warmińsko-mazurski Sławomir Sadowski, przewodniczący sejmiku województwa warmińsko-mazurskiego Jan Bobek, konsul honorowy Republiki Mołdawii Maciej Bukowski, dowódca 16  Pomorskiej Dywizji Zmechanizowanej gen. dyw. Marek Sokołowski, przedstawiciele Oddziału Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych w Elblągu, Oddziału Związku Sybiraków w Elblągu oraz przedstawiciele rodzin ofiar Sprawy Elbląskiej, w tym członkowie rodziny pana Józefa Olejniczaka. 

W uroczystościach uczestniczyła również dziennikarka, autorka książki opisującej wydarzenia Sprawy Elbląskiej - Grażyna Wosińska. Jak powiedział wicewojewoda Sławomir Sadowski, to w dużej mierze dzięki niej w tak dobrym stopniu znamy prawdę o tamtych czasach. W listopadzie będzie miała miejsce premiera drugiej książki elbląskiej dziennikarki „Po dwóch stronach barykady. Miłość za żelazną kurtyną”, która jest poświęcona tamtym wydarzeniom. Opowiada o losach Agaty i Adama, którzy poznali się w stalinowskim więzieniu. Znaleźli się tam, bo bezpieka sfabrykowała zarzuty uznając, że 17 lipca 1949 roku to właśnie między innymi oni podpalili halę turbinową w Elblągu. Ich losy związane są z gen. Bolesławem Nieczuja–Ostrowskim. Książka ukaże się pod patronatem prezydenta Elbląga Witolda Wróblewskiego. Do tematu powrócimy wkrótce. Przypomnijmy w tym miejscu tylko, że w 2013 roku ukazała się pierwsza książka Grażyny Wosińskiej poświęcona Sprawie Elbląskiej - „Pożar i szpiedzy” (Warszawa 2013).

Grażyna Wosińska jest stypendystką marszałka województwa warmińsko-mazurskiego.  (chodzi o wydanie książki: „Po dwóch stronach barykady. Miłość za żelazną kurtyną”). Publikację objęli honorowym patronatem: Artur Chojecki, wojewoda warmińsko-mazurski oraz Witold Wróblewski, prezydent Elbląga.

Sprawa Elbląska

68  lat temu, w nocy z 16 na 17 lipca 1949 roku wybuchł pożar w Zakładach Mechanicznych im. Gen. Świerczewskiego w Elblągu, który zapoczątkował wydarzenia nazywane „sprawą elbląską”. Po pożarze, pod zarzutem sabotażu, Urząd Bezpieczeństwa aresztował około 150 osób. Część aresztowanych nie miała żadnych związków z Zamechem, ich areszt miał charakter polityczny. Skazano trzydzieści jeden osób, w tym pięć na karę śmierci. Dwie osoby nie wyszły żywe z więzienia, a w różny sposób prześladowano około tysiąca osób. Był to najbardziej odczuwalny w Elblągu akt stalinowskiego terroru.

Zapraszamy do obejrzenia fotogalerii z tego uroczystych obchodów 68. rocznicy Sprawy Elbląskiej.