Inwestowanie związane jest z podejmowaniem ryzyka utraty części swoich oszczędności. Brak odpowiedniej wiedzy, edukacji finansowej i przede wszystkim widmo straty zainwestowanego kapitału powodują, że odsetek inwestorów aktywnie działających na giełdzie jest naprawdę niewielki. Doskonałym tego odzwierciedleniem są wyniki ankiet oceniających nastroje inwestycyjne wśród Polaków.

W badaniu przeprowadzonym przez firmę Taven, w I kwartale 2021 zainwestowało tylko 27% badanych, z czego aż 41,5% badanych w lokaty. Jest to na tyle zaskakujące, ponieważ oprocentowanie lokat było na niezwykle niskim poziomie względem rosnącej inflacji (średnie oprocentowanie lokat 3M dla kwot do 10 tyś. zł oscylowało na poziomie około 1,3%), a w marcu tego samego roku inflacja wynosiła 6,9 procent. Oznacza to, że osoba, która włożyła kapitał w wysokości 10 tysięcy złotych, po miesiącu stratna jest 560 złotych, a w tych założeniach nie uwzględniamy podatku od belki. Dlatego, słusznie wiele osób zaczęło sobie zadawać pytanie, czy faktycznie nie ma innych rozwiązań, które umożliwią bezpieczne i sukcesywne oszczędzanie.

Ekonomiści i doradcy inwestycyjni uważają, że dobrą alternatywą dla lokat są obligacje skarbowe. Emitentem jest skarb państwa, co powoduje, że jest nikła szansa na niewypłacalność obligacji. Co więcej, w ofercie jest parę interesujących pozycji, w tym obligacja indeksowana inflacją. Natomiast, czy obligacje skarbowe są najbezpieczniejszą forma inwestycyjną? Spróbujemy, na to pytanie odpowiedzieć w poniższym artykule, wyjaśniając czym się charakteryzują.

Czym są obligacje skarbowe?

Jak podaje strona banku PKO BP, obligacje skarbowe są dłużnymi papierami wartościowymi emitowanymi przez Ministra Finansów reprezentującego Skarb Państwa. W ten sposób pozyskuje on niezbędne środki na finansowanie deficytu budżetowego oraz deklaruje się na spłatę (wykup obligacji w terminie) wraz z należnymi odsetkami. Z racji tego, że Skarb Państwa staje się dłużnikiem i odpowiada za te zobowiązania całym swoim majątkiem, uznawane są za najbezpieczniejszą formę oszczędzania.

Tak naprawdę, jedynym przypadkiem kiedy inwestor nie otrzyma zwrotu środków jest bankructwo państwa. Aczkolwiek, należy wziąć pod uwagę, że taki rodzaj papierów wartościowych charakteryzuje się niskim oprocentowaniem. Przykładowo, obligacje indeksowane wskaźnikiem inflacji gwarantują w pierwszym roku jedynie utrzymanie wartości pieniądza w czasie, by następnie ofiarować kilkuprocentowe odsetki (na poziomie 1%-5%).

Jakie są rodzaje obligacji skarbowych?

Skarb państwa oferuje pełen wachlarz możliwości. Na rynku dostępnych jest wiele różnych obligacji, umożliwiając przy tym wybór najbardziej dogodnej dla nabywcy formy oszczędzania. W ofercie znajdują się:

• Obligacje 3-miesięczne, stałoprocentowe (OTS – Oszczędnościowe Trzymiesięczne Stałoprocentowe) – o oprocentowaniu stałym, są w ciągłej sprzedaży (co miesiąc pojawia się nowa oferta) oraz cena sprzedaży jest stała.
• Obligacje roczne (ROR – Roczne Oprocentowanie Referencyjne) – o zmiennym oprocentowaniu, wypłacane po każdym miesięcznym okresie odsetkowym oraz naliczane od wartości nominalnej. Jest to odpowiednie rozwiązanie dla osób poszukujących taką formę oszczędzania, która zapewni im regularny dopływ gotówki, a oprocentowanie będzie kursować względem zmieniających się trendów na rynku finansowym.
• Obligacje dwuletnie (DOR – Dwuletnie Oszczędnościowe Referencyjne) – w zasadzie działają w ten sam sposób, co obligacje roczne, tylko z jedną różnicą – okres trwania obligacji jest dłuższy o rok niż w przypadku rocznych.
• Obligacje trzyletnie (TOS – Trzyletnie Oszczędnościowe Stałoprocentowe) – o stałym oprocentowaniu z roczną kapitalizacją odsetek, które są naliczane od wartości nominalnej. Przeznaczone dla inwestorów, którzy w momencie zakupu obligacji chcą znać dokładną kwotę jaką uzbierają przez cały okres jej trwania.
• Czteroletnie obligacje (COI – Czteroletnie Oszczędnościowe Indeksowane) – indeksowane względem inflacji. W pierwszym roku otrzymujemy stałe roczne oprocentowanie, żeby w kolejnych latach otrzymywać odsetki w postaci – podanej wcześniej marży + inflacja. Jest to świetny sposób, żeby pomnażać swoje nadwyżki finansowe mając pewność, że inflacja nie uszczupli ich zysku, a marża umożliwi zysk.
• Obligacje dziesięcioletnie (EDO – Emerytalne Dziesięcioletnie Oszczędnościowe) – oprocentowanie oparte na wskaźniku inflacji wraz z kapitalizacją roczną odsetek, co znacznie zwiększa zyskowność tego instrumentu. Z racji długiego terminu wykupu, zainteresowanymi tym instrumentem mogą być osoby chcące oszczędzać długoterminowo, przykładowo na swoją przyszłą emeryturę bądź edukację swoich dzieci.

Jakie są wady i zalety inwestowania w obligacje skarbowe?

Mówiąc o zaletach, ciężko nie wspomnieć o tym, że obligacje skarbowe są szeroko dostępne oraz posiadają bardzo prostą strukturę. Wyżej wymieniliśmy wszystkie rodzaje obligacji, które są aktualnie dostępne na rynku. Jest ich całkiem sporo, a niektóre z nich są emitowane co miesiąc. Dzięki temu, potencjalny inwestor może przebierać w ofertach i wybrać papier wartościowy, który na chwilę obecną odpowiada mu najbardziej. Dodatkowo, charakteryzują się one prostotą w obsłudze - mówiąc inaczej, nie jest wymagana zaawansowana wiedza z zakresu finansów. W szczególności, że wszystkie najważniejsze informacje (które swoją drogą są napisane prostym i przejrzystym językiem) znajdziemy na stronach rządowych, w powstałym dokumencie „wiedzy o obligacjach” przez Komisję Nadzoru Finansowego, ale także w witrynie internetowej PKO Banku Polskiego.

W celu zakupu obligacji skarbowych, nabywca nie jest zobligowany do zakładania rachunku inwestycyjnego, jak w przypadku akcji bądź innych instrumentów finansowych. Może je zakupić za pośrednictwem: Internetu, telefonu albo w Punktach Obsługi Klientów Biura Maklerskiego PKO BP.

Również za atut należy uznać ich bezpieczeństwo. Ryzyko utraty włożonego kapitału jest naprawdę niewielkie, ponieważ Skarb Państwa odpowiada za zobowiązanie całym swoim majątkiem, czyli musiałoby ono zbankrutować, żeby nie otrzymać z powrotem „pożyczonych środków”. W takim przypadku, ten rodzaj papierów dłużnych jest ciekawą opcją dla osób, które chcą w sposób niezagrożony oszczędzać.

Niestety, nadal nie jest to rozwiązanie idealne i jak każdy inny papier wartościowy ma swoje wady. Pierwsze co się rzuca w oczy to niskie oprocentowanie, które przy tak wysokiej inflacji nie gwarantuje opłacalności inwestycji. Co prawda istnieją obligacje, które posiadają zmienne oprocentowanie względem wskaźnika inflacji, ale są one 4 letnie albo 10 letnie, co oznacza zamrożenie oszczędności na długi czas. Niby jest możliwość wykupu przedterminowego, jednak często okazuje się to nieopłacalne, gdyż wartość narosłych odsetek zostanie pomniejszona o opłatę w wysokości określonej w liście emisyjnym.

Co więcej, obligacje indeksowane wcale nie muszą się wiązać z osiąganiem zysków. Oprocentowanie jest zależne od aktualnego poziomu wskaźnika inflacji, a to oznacza, że jeżeli sytuacja gospodarcza będzie ulegała znacznej poprawie i zacznie spadać poziom cen, to odsetki również będą malały.

Natomiast, czy warto inwestować swoje pieniądze w obligacje skarbowe?

Na to pytanie musi odpowiedzieć każdy w własnym zakresie. Jednych będą bardziej satysfakcjonowały większe zyski kosztem możliwości utraty części pieniędzy, innych za to bezpieczeństwo. Z całą pewnością, obligacje Skarbu Państwa są bezpieczną inwestycją (nawet wręcz najbezpieczniejszą) i warto pokusić się o dodanie ich do swojego portfela inwestycyjnego. W szczególności, ciekawą opcją wydają się być obligacje indeksowane, ponieważ jest pewność, że zyski będą wyższe niż poziom inflacji. Niemniej jednak, warto dobrze takie decyzje przemyśleć i skonsultować to z odpowiednim doradcą, który wskaże właściwą drogę.

Więcej na temat obligacji oraz kwestii związanych z ich wyceną znaleźć można na stronie: https://cmt-advisory.pl/co-robimy/wyceny-i-opinie/wycena-obligacji/