Mikroflora zasiedlająca nasze jelita pełni mnóstwo funkcji, i to już od momentu narodzin. Kolonizacja jelit przez bakterie probiotyczne rozpoczyna się już u noworodka, a kilkuletnie dziecko posiada już w pełni wykształconą mikroflorę. Czy warto więc podawać dzieciom dodatkowo preparaty probiotyczne?

Probiotyki (np. preparaty z gamy Trilac, Linex, probiotyk Bactilac lub Probiotex) to produkty żywnościowe lub preparaty zawierające żywe kultury bakterii albo drożdżaków o pozytywnym wpływie na zdrowie człowieka. Owe „dobre bakterie” kolonizują przewód pokarmowy i odpowiadają za prawidłowe funkcjonowanie organizmu.

Dowiadujemy się coraz więcej o funkcjach, które pełnią. Utrudniają zasiedlanie przewodu pokarmowego przez drobnoustroje chorobotwórcze, dzięki czemu wzmacniają odporność. Ponadto usprawniają trawienie, biorą udział w syntezie niektórych witamin (np. K, PP, witamin z grupy B), obniżają ryzyko alergii, a także innych schorzeń. Zaburzenia jelitowej flory bakteryjnej skutkować mogą m.in. zapaleniem jelit, biegunkami lub zaparciami, wystąpieniem alergii czy zwiększoną podatnością na choroby górnych dróg oddechowych[1].

Mikroflora jelitowa u dzieci

Kolonizacja przewodu pokarmowego przez bakterie probiotyczne odbywa się tuż po urodzeniu. Pierwsza dziecięca mikroflora jelitowa odpowiada swym składem szczepom obecnym w kanale rodnym matki, takim jak bakterie kwasu mlekowego Lactobactillus czy bakterie Prevotella i Snethia. Ostateczny skład flory bakteryjnej przewodu pokarmowego ustala się między 2. a 3. rokiem życia dziecka.

Warto wspomnieć, że na kolonizację przewodu pokarmowego dziecka przez właściwe, „dobre” bakterie, mają wpływ rodzaj porodu, sposób karmienia, skład bakteryjny pokarmu matki, kontakt ze skórą matki, ewentualne antybiotykoterapie matki i dziecka, a później także podaż pokarmów stałych. Dziecko urodzone poprzez cesarskie cięcie przykładowo posiada florę jelitową złożoną z bakterii obecnych na skórze matki oraz bakterii ze środowiska szpitalnego. U tych noworodków stwierdzono np. brak lub małą ilość probiotycznych bakterii Bifidobakterium. Dlatego dzieci te potrzebują uzupełnienia flory bakteryjnej o odpowiednie szczepy i zmniejszenia ilości bakterii niekorzystnych. Zwłaszcza, że różnice w składzie flory bakteryjnej między dziećmi urodzonymi metodą naturalną a dziećmi, które przyszły na świat poprzez cesarskie cięcie, mogą utrzymywać się nawet 7 lat[2].

Jak wybrać probiotyk dla dziecka?

Probiotyki podawane malutkim dzieciom powinny mieć postać kropli. Na przykład suplement Linex Baby w kroplach przeznaczony jest dla niemowląt oraz dla dzieci do 12. roku życia, a preparat 4 Lacti Baby pomaga zasiedlać przewód pokarmowy noworodków, niemowląt, dzieci i dorosłych. Dzieciom starszym dedykowane są probiotyki przeznaczone dla dorosłych, takie jak Trilac, Bactilac, Probiotex czy Linex Complex. Probiotyk może przynosić korzyści organizmowi w każdym wieku.

Wspomniane suplementy diety, takie jak Trilac, Osłonik czy Linex uzupełniają florę bakteryjną najmłodszych o szczepy niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu, ukształtowania się odporności, właściwego trawienia. Probiotyki mogą również obniżać prawdopodobieństwo wystąpienia u dziecka alergii, atopowego zapalenia skóry, astmy, cukrzycy typu I, otyłości, infekcji bakteryjnych czy grzybiczych.

Przy wyborze probiotyku warto zwrócić uwagę na jego zawartość – ile łącznie bakterii znajduje się w jednej dawce oraz jakie konkretnie szczepy będą dostarczone do organizmu. Przykładowo Lactobacillus rhamnosus GG to jeden z najlepiej przebadanych szczepów bakteryjnych (zawiera go m.in. 4 Lacti Baby, Linex, probiotyk Bactoflor). Jest dobrze tolerowany przez dziecko. Skraca m.in. czas trwania biegunek wirusowych (np. tych wywołanych przez rotawirusy), niweluje ryzyko wystąpienia biegunki poantybiotykowej w razie infekcji bakteryjnej, przynosi także ulgę w przypadku stanów zapalnych jelit oraz zmian atopowych na skórze[3]. Dobry probiotyk powinien zawierać także szczepy z rodzaju Bifidobacterium.

Oprócz konieczności uzupełnienia flory bakteryjnej niemowląt urodzonych metodą cesarskiego cięcia o dobre bakterie, probiotyki zalecane są do stosowania u dzieci podczas i bezpośrednio po antybiotykoterapii (pamiętajmy, że dawka probiotyku powinna zostać podana nie wcześniej niż 3 godziny po dawce antybiotyku), w okresach spadku odporności, w przypadku wystąpienia zmian alergicznych czy atopowych, po biegunkach czy przy zmianie diety.

[1] Hubicz K., „Probiotyki dla niemowląt. Co to jest probiotyk i co tak naprawdę wiemy o probiotykach?”, https://www.mjakmama24.pl/niemowle/choroby-i-dolegliwosci-niemowlat/probiotyki-dla-niemowlat-co-tak-naprawde-wiemy-o-probiotykach,557_3632.html, dostęp 1.02.2019

[2] Szczapa J., „Probiotyki w okresie perinatalnym”, http://mavipuro.pl/jourarch/PN2018010.pdf, dostęp 1.02.2019

[3] Wysocka M., „Zapobieganie alergii u dzieci z rodzin z dodatnim wynikiem atopowym”, http://www.czytelniamedyczna.pl/2347,zapobieganie-alergii-u-dzieci-z-rodzin-z-dodatnim-wywiadem-atopowym.html, dostęp 1.02.2019