Problemy ze wzrokiem w szczególności dotyczą wcześniaków. Zbyt szybkie urodziny zwiększają ryzyko nieprawidłowego rozwoju oczu, z czego głównym zagrożeniem jest retinopatia wcześniaków.

Retinopatia wcześniacza, inaczej ROP od angielskiego Retinopathy of Prematurity, jest naczyniopochodnym uszkodzeniem siatkówki, które ma miejsce w okresie okołourodzeniowym. Szacuje się, że około 10-15% wcześniaków ma ROP, a liczba ta bezpośrednio powiązana jest z wyższą przeżywalnością wcześniaków. Retinopatia wcześniacza jest głównym powodem ubytków wzroku i ślepoty u dzieci.

Skąd bierze się ROP?

Schorzenie jest wynikiem niedorozwoju oka u wcześniaków. Do 4 miesiąca życia płodowego dziecka jego siatkówka jest nieunaczyniona, dopiero po 4 miesiącu następuje formowanie naczyń siatkówki. Średnio do 36. tygodnia ciąży proces unaczynienia części nosowej tarczy nerwu wzrokowego jest zakończony, natomiast dopiero około 40. tygodnia ciąży proces ten kończy się w części skroniowej. Po narodzeniu dziecka także ma miejsce proces formowania i dojrzewania naczyń w siatkówce oka.

Urodzenie dziecka przed 28. tygodniem ciąży oznacza w większości przypadków ROP. Także na rozwój schorzenia mają wpływ zły stan pourodzeniowy dziecka, zaburzenia oddychania w okresie płodowym, cukrzyca, przetrwały przewód Botalla, krwawienia dokomorowe i krwawienia lub niedokrwistość u matki w II i III trymetrze ciąży.

Profilaktyka ROP

Retinopatia wcześniacza jest głównie wykrywana podczas przesiewowych badań okulistycznych u wcześniaków oraz u dzieci z niską masą urodzeniową. Badania prowadzone są w 4., 8. oraz w 12 tygodniu życia, a także przy braku objawów ponownie po roku.

Procedura leczenia i rokowanie

Retinopatię wcześniaczą dzieli się na 5 faz zależnie od zaawansowania schorzenia:

•          1 faza – obserwowana na dnie oka linia oddzielająca część unaczynioną i nieunaczynioną siatkówki,
•          2 faza – linia tworzy wał, mogą wnikać do niego naczynia siatkówki,
•          3 faza – proliferacja włóknisto-naczyniowa,
•          4 faza – niecałkowite odwarstwienie siatkówki,
•          5 faza – całkowite odwarstwienie siatkówki.

W przypadku fazy 1 i 2 leczenie zazwyczaj nie jest konieczne i rokowania są dobre. Faza 3 także rokuje dobrze przy dopasowaniu odpowiednich procedur leczniczych i regularnych kontroli okulistycznych. Natomiast fazy 4 i 5 wymagają zaawansowanych zabiegów koagulacji laserowej, krioterapii lub leczenia chirurgicznego. Najczęściej stosowane i najbardziej bezpieczne są zabiegi laserowe, których efektywność wynosi 85%. Niestety, mogą pojawiać się powikłania w późniejszym wieku, w tym krótkowzroczność, zez, astygmatyzm, jaskra wtórna, odwarstwienia siatkówki.