Okres lęgowy większości gatunków ptaków trwa od 1 marca do 15 października.  Jest to też czas specjalnej ochrony ich siedlisk i miejsc gniazdowania, w tym bardzo często dotyczy to drzew, również tych znajdujących się na terenach należących do osób prywatnych. 

Według Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 roku w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt, w okresie lęgowym zakazane jest, m.in.:

- niszczenie siedlisk lub ostoi będących obszarem rozrodu, wychowu młodych, odpoczynku, migracji lub żerowania,

- niszczenie, usuwanie lub uszkadzanie gniazd,

- umyślne płoszenie lub niepokojenie w miejscach rozrodu lub wychowu młodych.

Oznacza to, że wycinka drzew, które są ostoją lub miejscem gniazdowania ptaków - również na działkach osób prywatnych - nie jest możliwa bez specjalnego pozwolenia wydanego przez Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska. Wyjątek stanowi konieczność przeprowadzenia wycinki z powodów bezpieczeństwa lub wówczas, gdy drzewo jest chore lub martwe. Jedynym gatunkiem, którego miejsca gniazdowania nie są chronione przez cały czas, są gołębie miejskie. Ale kiedy w ich gniazdach pojawią się już pisklęta - gniazdo i jego okolica zaczynają być chronione prawem.

Jeżeli z różnych względów nie jest możliwe przeprowadzenie wycinki bez kolizji z tymi zakazami, np. ze względu na harmonogram prac budowlanych lub zagrożenie bezpieczeństwa, w szczególnie uzasadnionych sytuacjach, o których mowa w art. 56 ust. 4 ustawy o ochronie przyrody, możliwe jest uzyskanie zezwolenia na wykonanie tych czynności odpowiednio od regionalnego dyrektora ochrony środowiska lub Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska. Naruszenie zakazów w stosunku do gatunków chronionych stanowi wykroczenie (art. 131 pkt 14 ustawy). Zezwolenie z zakresu ochrony gatunkowej dołącza się do wniosku o usunięcie drzewa lub krzewu (art. 83b ust. 1 pkt 11 ustawy).

Organ właściwy do wydania zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu przed jego wydaniem dokonuje oględzin pod kątem występowania w ich obrębie gatunków chronionych. Jeśli stwierdzi, że usunięcie drzewa lub krzewu spowoduje naruszenie zakazów w stosunku do gatunków chronionych, postępowanie jest zawieszane do czasu przedłożenia zezwolenia (art. 83c ust. 1 i 2).

Nie ma potrzeby występowania o zezwolenie na usunięcie gniazd ptasich z obiektów budowlanych lub terenów zieleni, jeżeli drzewa lub krzewy będą usuwane poza sezonem lęgowym (czyli od 16 października do końca lutego). Warunkiem są względy bezpieczeństwa lub sanitarne - zgodnie z par. 9 pkt 2 rozporządzenia. Z kolei w przypadku np. montowania kratek w otworach wentylacyjnych, zamykania okiennic na strychach czy uszczelniania budynków w inny sposób, trzeba uzyskać zezwolenie na odstępstwo od zakazu niszczenia siedlisk gatunków objętych ochroną.

Źródła: Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Greenpeace Polska