Trwają rozruchy urządzeń i instalacji obiektów kubaturowych na budowie Przekopu Mierzei Wiślanej. Jednym z najważniejszych z nich jest Kapitanat Portu Nowy Świat. To tu znajduje się serce całej przeprawy, czyli nadrzędny system sterowania ruchem statków.
 

- Prace na budowie Kanału Żeglugowego realizowane są sprawnie. Z optymizmem patrzymy na terminowe zakończenie robót na Mierzei Wiślanej. Pozostałe części inwestycji nabierają rozpędu. Trwa obudowa brzegów rzeki Elbląg, budowa mostu w Nowakowie, natomiast na pogłębianie toru wodnego na Zalewie Wiślanym został już ogłoszony przetarg – powiedział wiceminister infrastruktury Marek Gróbarczyk.

Budowa Przekopu Mierzei Wiślanej to sposób na wytyczenie nowej drogi wodnej, która połączy Zalew Wiślany z Zatoką Gdańska. Ale aby taki ruch statków był możliwy i jednocześnie nie ograniczał ruchu samochodowego, niezbędne jest wybudowanie m. in. kanału żeglugowego ze śluzą, mostów obrotowych i przestrzeni, z której tym wszystkim będzie można zarządzać, czyli kapitanatu.

- W kompetencjach Kapitanatu Portu Nowy Świat będą generalny nadzór nad bezpieczeństwem żeglugi, ochroną środowiska, ochroną przeciwpożarową oraz kontrola nad przeprawą śluzową – mówi Paweł Perkowski, koordynator ds. Kapitanatu Nowy Świat z Urzędu Morskiego w Gdyni, inwestora całego przedsięwzięcia. – Dodatkowymi specyficznymi zadaniami będzie obsługa bram śluzy, mostów obrotowych i regulacja ruchu kołowego w obrębie kapitanatu i przeprawy śluzowej.

Aby to wszystko było możliwe i bezpieczne, konieczne było wykorzystanie najwyższej klasy wyposażenia stacji operatorskiej nadrzędnego systemu sterowania.

Oczywiście system nie będzie działał bez odpowiednich specjalistów. W kapitanacie pracować będzie kapitan, jego zastępca, oficerowie inspekcyjni, oficerowie kierujący ruchem portowym i bosmani.

Co ciekawe, rekrutacja na oficerów i bosmanów do pracy w przyszłym kapitanacie już trwa.

Jak to będzie działać?

System sterowania można podzielić na trzy bloki funkcjonalne. Pierwszy to stanowisko odpowiedzialne za samą przeprawę – służące sterowaniu i monitorowaniu procesów zachodzących w momencie przepływania statków przez kanał. Chodzi o obrót mostów, otwieranie i zamykaniem bram śluzy południowej i północnej, sterowanie rogatkami, sygnalizatorami, szlabanami, tablicami zmiennych treści, itp.

- Stanowisko to składa się m. in. z monitorów wielogabarytowych dotykowych i paneli awaryjnych, które w momencie ewentualnej usterki pozwolą otworzyć lub zamknąć dany most czy stertować bramami śluzy – wyjaśnia Łukasz Biernat, koordynator robót branżowych w konsorcjum NDI/Besix, które jest generalnym wykonawcą tej inwestycji.

Drugim blokiem jest stanowisko rezerwowe – dla przeprawy części południowej, czyli wejścia do rzeki Elbląg. W razie awarii będzie ono umożliwiało sterowanie mostem w Nowakowie.

- Trzecim blokiem funkcjonalnym jest stanowisko ochrony obiektu – obsługuje system sygnalizacji pożaru czy włamania i napadu, kontroli dostępu, a także prawie 100 kamer systemu telewizji dozorowej i ochrony perymetrycznej – mówi Łukasz Biernat.

Jak pozostałe prace?

Sporo dzieje się także w innych obszarach inwestycji.

- Obecnie na ukończeniu mamy roboty od mostu południowego do Zalewu Wiślanego. Wykonane są oczepy żelbetowe, droga techniczna wraz z nawierzchnią z kostki. Kończymy montowanie elementów wyposażenia hydrotechnicznego – wylicza Wojciech Deputat, kierownik robót drogowych z konsorcjum NDI/Besix.

Poza tym od strony zachodniej zakończono prace związane z wykonaniem narzutu kamiennego, a od strony wschodniej tego typu prace są już na ukończeniu.

- W najbliższym czasie planowane jest rozpoczęcie robót ziemnych związanych z wykopami o rzędnej 2,5 do poziomu spodu kanału żeglugowego. Dla wykonania tych robót istotne były sprawy środowiskowe – podkreśla Wojciech Deputat.

Co dla zwierząt?

W ramach inwestycji prowadzony jest stały monitoring przyrodniczy i realizowanych jest wiele działań w trosce o środowisko. M. in. w najwęższym miejscu kanału żeglugowego zostały zlokalizowane cztery pochylnie, tworzące dwa niezależne przejścia dla zwierząt.

– Pochylnie, po dwie na każdym brzegu, położne vis a vis, mają szerokość 5 metrów i długość 22 metrów – mówi Dorota Słabek, naczelnik wydziału oddziaływania inwestycji na środowisko w Urzędzie Morskim w Gdyni. – Aby ułatwić zwierzętom wydostanie się z kanału, nawierzchnie pochylni zostaną wykonane z geokraty, wypełnionej żwirem i otoczakami, a następnie będą obsiane trawą. Nasadzona zostanie także zieleń naprowadzająca do pochylni.

Poza tym wzdłuż kanału zostaną wydzielone rejony o największym zaciemnieniu w porze nocnej, natomiast wzdłuż mierzei nasadzone zostaną pasy zieleni średniej bez oświetlenia. Samo oświetlenie kanału żeglugowego, układu drogowego i dróg technologicznych w jego pobliżu będzie miało możliwe najcieplejszą barwę, tak by zminimalizować efekt bariery dla ptaków i nietoperzy.

Pod nadzorem ornitologa przygotowano też 57 budek dla ptaków i 100 dla nietoperzy.

Jak się ma sztuczna wyspa?

Ukłonem w stronę ptactwa jest też oczywiście budowa sztucznej wyspy na Zalewie Wiślanym. Docelowo będzie ona miała 181 hektarów. Dotąd wykonano tam zdecydowaną większość prac związanych z pogrążaniem ścianek szczelnych czy montażem ściągów. Trwają też roboty czerpalne oraz zasypywanie grobli wyspy. Odbywa się układanie kamienia na pasie technicznym i narzutu z kamienia hydrotechnicznego na skarpie. Wkrótce zostanie wykonana połowa cięcia ścianki szczelnej.

I co dalej?

Mimo coraz trudniejszych warunków atmosferycznych, generalny wykonawca nadal ma ambitne plany. W najbliższych miesiącach są to prace na Zatoce Gdańskiej, tj. zakończenie zasypywania grodzy na Falochronie Zachodnim, kontynuacja prac narzutowych i robót żelbetowych na obu falochronach czy wykonywanie podłoża i warstwy wyrównawczej z betonu i nadbudowy także na obu falochronach.

W rejonie śluzy w dalszym ciągu będą wykonywane oczepy na ścianach. Przewidziano też montaż elementów konstrukcji stalowej bram oraz mechaniki, a także wyposażenia hydrotechnicznego.

Rozpoczęły się również próbne obciążenia Mostu Północnego. Przypomnijmy, Most Południowy został oddany do użytku już na początku lata.

Budowa kanału na Mierzei Wiślanej – pierwszej części całej inwestycji, ma zakończyć się w 2022 roku. Nowa droga wodna z Zatoki Gdańskiej przez Zalew Wiślany do Elbląga to odcinek o długości blisko 25 kilometrów.

Wykonawcą robót budowlanych w ramach projektu pn. „Budowa drogi wodnej łączącej Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską – część I” jest konsorcjum NDI/Besix. Trwają również prace na drugiej części, obejmującej obudowę brzegów rzeki Elbląg i budowę mostu obrotowego w Nowakowie. Ich wykonawcą jest Budimex S.A. Natomiast w zakresie trzeciej części, scalającej całą inwestycję, a mianowicie pogłębienia toru wodnego na Zalewie Wiślanym trwa właśnie postępowanie przetargowe.

Inwestorem całości jest Urząd Morski w Gdyni.