Lekarze i naukowcy bezustannie biją na alarm, zwracając uwagę na szkodliwość palenia, ze szczególnym uwzględnieniem kobiet w ciąży. Dane GUS-u nie są optymistyczne. Według przeprowadzonych badań aż 30% kobiet ciężarnych pali papierosy - okazjonalnie lub regularnie. Skutki takich działań odczuwają przede wszystkim noworodki. Dlaczego warto rzucić palenie w ciąży?

Palenie papierosów w ciąży a wpływ na płód

Zarówno czynne, jak i bierne palenie przez kobiety w ciąży zwiększa ryzyko wystąpienia wad związanych ze wzrastaniem lub ogólnym rozwojem płodu. Konsekwencją tego może być przedwczesny poród, niska masa urodzeniowa dziecka, a także nieprawidłowe parametry morfologiczne[1]. W badaniach wykazano, iż najczęściej pojawiającym się skutkiem biernego i czynnego palenia w ciąży - czyli regularnej ekspozycji na metabolity dymu tytoniowego - jest zbyt niska masa urodzeniowa dziecka oraz wcześniactwo[2].

Częstą konsekwencją palenia w ciąży jest także wystąpienie u dziecka tzw. FTS, czyli płodowego zespołu ponikotynowego (ang. Fetal Tobacco Syndrome). Dziecko na skutek rozwoju choroby może mieć problemy z mową, koncentracją, a także zwiększoną podatność na choroby neurologiczne oraz zaburzenia funkcjonowania układu oddechowego.

Skutki palenia w ciąży widać także w częstotliwości występowania i trudnego przebiegu żółtaczki noworodkowej, występowania hiberbilirubinemii, a także w zwiększonej konieczności zastosowania tlenoterapii[3].

Palenie papierosów a karmienie piersią

Karmienie podczas palenia również niesie za sobą negatywne konsekwencje. Nikotyna oraz pozostałe składniki dymu tytoniowego przenikają do mleka matki (szacuje się, że jest ich trzykrotnie więcej, niż w osoczu), przez co nie tylko są dostarczane w dużych ilościach do organizmu noworodka, ale także zmniejszają stężenie składników odżywczych.

Dodatkowo z reguły kobiety palące w okresie karmienia piersią mają mniej pokarmu, a laktacja trwa u nich krócej. Zarówno bierne, jak i czynne palenie zwiększa stężenie metali ciężkich w mleku matki i zmniejsza ilość tłuszczów oraz kwasu DHA[4].

Palenie w okresie laktacji jest także przyczyną zmniejszonej odporności na infekcje u noworodków oraz zwiększa ryzyko wystąpienia zapalenia gruczołów piersiowych u matki.

Rzucanie palenia w ciąży

Kiedy kobieta dowiaduje się, że jest w ciąży, powinna natychmiast podjąć działania w kierunku rzucenia nałogu. Jeśli nie jest w stanie zrobić tego samą siłą woli, powinna w tym celu skontaktować się z ginekologiem lub lekarzem pierwszego kontaktu. Specjalista zaleci odpowiedni program leczenia - mogą to być np. tabletki, plastry, ewentualnie psychoterapia.

Jeśli ciąża jest planowana, warto zerwać z nałogiem już na etapie starania się o dziecko. Nie tylko zwiększy to szanse na poczęcie, ale także pozwoli uchronić siebie i dziecko przed negatywnymi skutkami czynnego i biernego palenia. Warto także przekonać najbliższych, aby rzucili palenie lub przynajmniej powstrzymywali się od sięgania po papierosa w towarzystwie przyszłej mamy.

Bibliografia:

1. Lassen K, Oei T. Effects of maternal cigarette smoking during pregnancy on long-term physical and cognitive parameters of child development, Addict Behav 1998, nr 23, 635-653.
2. Ibidem, s. 690.
3. Sochaczewska D., Czeszyńska M., Konefał H., Granaty-Bogacka B., Palenie czynne lub bierne w okresie ciąży a wybrane parametry morfologiczne i powikłania okresu noworodkowego, Ginekologia Polska 2010, nr. 81, s. 688.
4. Napierala M., Mazela J., Merrit A., Florek E., Tobacco smoking and breastfeeding: Effect on the lactation process, breast milk composition and infant development. A critical review, Environmental Research 2016, vol. 151, s. 321-338.