Obowiązki straży gminnej i miejskiej są dość zróżnicowane, jednak analizując statystyki Ministerstwa Spraw Wewnętrznych można odnieść wrażenie, że straż coraz bardziej angażuje się w kontrolowanie kierowców, stając się niejako drugą drogówką. Ile mandatów wystawiają strażnicy i kiedy mogą ukarać kierowcę?

Głównie jedno zadanie?
Zgodnie z ustawą o straży gminnej, w swojej działalności powinna skupiać się ona w szczególności na 9 obszarach takich jak: ochrona spokoju i porządku w miejscach publicznych; czuwanie nad porzadkiem i kontrola ruchu drogowego; współdziałanie z właściwymi podmiotami w zakresie ratowania życia i zdrowia obywateli; ochrona obiektów komunalnych i urządzeń użyteczności publicznej; ochrona porządku podczas zgromadzeń publicznych; doprowadzanie osób nietrzeźwych do izby wytrzeźwień; informowanie społeczności lokalnej o stanie i rodzajach zagrożeń oraz konwojowanie dokumentów, przedmiotów wartościowych lub wartości pieniężnych dla potrzeb gminy. Łącznie w zeszłym roku straże gminne i miejskie wystawiły 1 803 722 mandatów za różne wykroczenia. Jednak jak się okazuje ich zdecydowaną większość stanowią te wystawione kierowcom.

Kierowcy na widelcu
Spośród wszystkich mandatów wystawionych przez straż, te które trafiły do kierowców stanowiły w zeszłym roku aż 81%. Tendencja do zajmowania się głównie wykroczeniami popełnianymi przez kierowców występowała już także w ubiegłych latach. W 2010 i 2011 mandaty wystawione kierowcom stanowiły ok. 60 % wszystkich mandatów. Jak widać w zeszłym roku zwiększyła się ona o 20%. Kierowcy otrzymali wówczas 1 462 072 mandaty, które łącznie opiewały na sumę 211 437 300 zł. Dla porównania, za wykroczenia przeciwko porządkowi i spokojowi publicznemu straż wystawiła 39 673 mandaty na kwotę 5 193 208 zł – co stanowi zaledwie 2,7% wszystkich wystawionych przez straż mandatów. Od zeszłego roku ewidencji podlegają dodatkowo wykroczenia ujawnione na podstawie urządzeń rejestrujących (fotoradarów). Spośród wszystkich mandatów wystawionych kierowcom - 965 335 zostało wystawionych na podstawie materiału z urządzeń pomiarowych. Stanowi to ponad połowę wszystkich kar nałożonych na kierowców. Stosunkowo wysoka liczba takich mandatów jest spowodowana faktem, że straż może również dysponować fotoradarami stacjonarnymi, które nie wymagają obecności strażnika przy rejestrowaniu wykroczeń.

Kiedy strażnik może wystawić mandat kierowcy?
Strażnicy miejscy mogą dokonywać kontroli ruchu drogowego wobec kierowców, którzy nie zastosowali się do zakazu ruchu w obu kierunkach oraz naruszających przepisy ruchu drogowego, gdy zostało to zarejestrowane za pomocą urządzeń pomiarowych. Mogą także skontrolować uczestników ruchu drogowego, gdy naruszają oni przepisy o zatrzymaniu lub postoju pojazdów.

– Straż miejska może kontrolować prędkość z jaką poruszają się kierowcy za pomocą fotoradarów przenośnych. Ale istnieją tu pewne ograniczenia – mówi Agnieszka Kaźmierczak, operator systemu Yanoisk. – Po pierwsze, może ustawiać takie urządzenia tylko w obszarze zabudowanym. Po drugie, wymagane jest do tego uzyskanie zgody od miejscowego komendanta policji – dodaje.

Kontrola musi oczywiście odbywać się w uzgodnionym miejscu i czasie, które powinno być odpowiednio oznakowane (znakiem D-51). Lokalne media często informują o tym, gdzie w danym tygodniu można spodziewać się kontroli prędkości przeprowadzanej przez straż miejską. Dla tych, którzy nie mają czasu na pozyskanie takich informacji pomocna może okazać się aplikacja dla kierowców, która podaje je na bieżąco – Nasi użytkownicy mogą ostrzegać się wzajemnie o różnego rodzaju zdarzeniach na drodze, w tym także o kontrolach przeprowadzanych przez różne służby – dodaje A. Kaźmierczak, Yanosik.pl.

Warto pamiętać, że przenośny fotoradar może rejestrować poczynania kierowców także z ukrycia, gdy jest on "schowany" w nieoznakowanym samochodzie. Pomiar może być dokonywany tylko wtedy, gdy auto nie znajduje się w ruchu. Mandat od strażnika dostaniemy także za zaparkowanie auta w miejscu niedozwolonym lub nieopłacony postój w strefie płatnego parkowania. Strażnik może także zadecydować o nałożeniu blokady na koło lub odholowaniu pojazdu, o ile zagraża ono bezpieczeństwu na drodze – wówczas kierowca musi liczyć się także z poniesieniem kosztów holowania.