Dokładnie 15 lat temu po raz pierwszy Rada Monitoringu Społecznego, którą tworzą różnej maści specjaliści (od ekonomistów po statystyków), opublikowała „Diagnozę społeczną”, czyli raport o najważniejszych sferach życia wśród Polaków. Od tamtej pory, mniej więcej co 2-3 lata, respondenci wypełniają kwestionariusz dotyczący warunków i jakości ich życia.

Badania uwzględniają między innymi: edukację, rynek pracy, zdrowie, kulturę, dobrostan psychiczny, dochody, preferencje polityczne względem położenia na mapie i wiele, wiele innych, których drobiazgowa charakterystyka zajęła autorom tegorocznego raportu niecałe 600 stron. My postanowiliśmy dokonać subiektywnego wyboru najciekawszych informacji zawartych w „Diagnozie”, które naszym zdaniem dotykają najważniejszych i najbardziej aktualnych kwestii z życia przeciętnego Polaka.

Nie będzie żadnym zaskoczeniem wynik przeprowadzonych badań, który jednoznacznie wskazuje (nie pierwszy raz zresztą), że najlepszym, najkorzystniejszym miejscem do życia dla Polaków jest Pomorze – głównie Gdańsk i Gdynia, w których ogólny poziom zadowolenia z miejsca zamieszkania osiągnął odpowiednio: 79,2% oraz 87,2%, a w skali całego województwa ten wynik oscyluje w granicach 80% (dokładnie 73,7). Pierwszą „trójkę” zamyka Toruń, w którym zadowolonych jest 73% obywateli. Wśród miast, które znajdują najmniejsze uznanie w oczach swoich mieszkańców są Bytom (40,7%) oraz Wałbrzych (23,6%).

„Diagnoza społeczna 2015” w pigułce:

1) Badania wykazały, że od 1991 roku nie było tak wysokich wskaźników wskazujących na poprawę warunków i jakości życia. W stosunku z rokiem 2013 wzrósł procent Polaków, którzy są bardzo i dosyć szczęśliwi o 2,6% - z 81,5% do 83,6%.;

2) Dyplom licencjata daje sześciokrotnie mniejszą stopę zwrotu niż dyplom magistra, a doktorat zwiększa stopę zwrotu w stosunku do magistra o dalsze 37% (najbardziej opłacalne jest studiowanie prawa i medycyny, a najmniej nauk rolniczych).;

3) Sześciu na dziesięciu Polaków nie uprawia żadnej aktywności fizycznej (najwięcej jeździ na rowerze – 27,7%).;

4) Zwiększył się odsetek osób ufającym innym ludziom (2013 – 12%, 2015 – 15%), ale zmniejszyła się przeciętna liczba przyjaciół (z 7 do 6) na jednego obywatela.;

5) 84% Polaków ocenia rok 2014 jako udany (najwięcej od 2000 roku).;

6) Co czwarty Polak pali papierosy – przeciętnie 15 sztuk dziennie. W stosunku do roku 1995 odsetek palaczy zmniejszył się o 13,5%.;

7) W przekroju grup zawodowych najbardziej dotkniętymi problemem alkoholowym są twórcy, artyści, pisarze i dziennikarze (21,5% nadużywających alkoholu), operatorzy maszyn i urządzeń górniczych, robotnicy w górnictwie i budownictwie oraz lekarze (12,6% nadużywających w minionym roku – z tych, którzy się przyznali).;

8) Najmniej zagrożone przestępczością są województwa zachodnie, a najmniej podkarpackie i warmińsko-mazurskie.;

9) W ciągu ostatnich 2 lat 15% respondentów angażowało się w działania na rzecz lokalnej społeczności. Wzrost obserwowany przez ostatnie lata zatrzymał się.;

10) W 2015 r. ponad 40% badanych deklarowało, że naruszenie dóbr publicznych w ogóle ich nie obchodzi lub mało obchodzi. Jest to i tak spadek obojętności w stosunku z latami poprzednimi.;

11) W Polsce nie ma społeczeństwa obywatelskiego: wg badań tylko 15% społeczeństwa w 2015 r. zgodziło się ze stwierdzeniem: „Większości ludzi można ufać”.;

12) Tylko 13% przebadanych zgadza się z opinią, że homoseksualiści powinni móc układać sobie życie wg własnych przekonań (mniejszy procent tolerancji jest tylko w Rosji – 6%).;

13) To telewizja jest wciąż kluczowym medium dla większości Polaków – nowoczesne telewizory ma już 77% gospodarstw (wciąż więcej domostw ma tv niż internet).;

14) Według „Diagnoz” z 2013 r. i 2015 r., zaufanie do podstawowych instytucji państwa wzrosło. Sumując odpowiedzi „tak – duże” i „tak – umiarkowane”, to pośród tych, co mieli zdanie, zaufanie do rządu w 2013 r. deklarowało 33% respondentów, a w 2015 r. – 40%; zaufanie do sejmu w 2013 r. deklarowało 33%, a w 2015 r. – 41%; zaufanie do prezydenta w 2013 r. deklarowało 59%, a w 2015 r. – 60%.;

15) Wielkość księgozbiorów w gosp. domowych od 2011 do 2015:

BRAK – 2011, 2013, 2015 = 12%,

DO 25 SZTUK – 2011, 2013, 2015 = 21%,

26 – 50 SZTUK – 2011, 2013, 2015 = 22%,

51 – 100 SZTUK – 2011, 2015 = 21%, 2013 = 22%,

101 – 500 SZTUK – 2011, 2013 = 17%, 2015 = 18%,

PONAD 500 SZTUK – 2011, 2013 = 6%, 2015 = 5%.

16) W zestawieniu województw, w których badano poziom zaspokajania potrzeb w poszczególnych obszarach życia, najlepiej wypada woj. małopolskie, a najgorzej warmińsko-mazurskie.;

17) Procent osób, które miały problem ze znalezieniem pracy po ukończeniu szkoły wg województw: warmińsko-mazurskie = 20%.;

18) Procent osób zadowolonych z własnej miejscowości 2000-2015: najwyższy od 15 lat (badań) = 58,4%.;

19) Najwięcej zadowolonych z miejsca zamieszkania ma Gdynia (87,2%). Następne miasta: Gdańsk (79,2%), Toruń (73,1%) i Kraków (70,5%). Najmniej zadowolonych ze swojej miejscowości jest mieszkańców Wałbrzycha (23,6%) i Bytomia (40,7%).;

20) W przekroju wojewódzkim różnice są mniejsze niż między miastami. Stosunkowo najwięcej zadowolonych z miejsca zamieszkania jest w województwie pomorskim (głównie za sprawą mieszkańców Gdyni, Gdańska i podregionu słupskiego), a najmniej w warmińsko-mazurskim. W przekroju podregionów prym wiedzie słupski (86,6% zadowolonych), za nim grudziądzki (78%) i gdański (77,8%), na drugim krańcu znajdują się tarnowski, przemyski i elbląski (poniżej 40% zadowolonych; ELBLĄSKI w 2015 r. = 39,5%).;

21) Odsetek osób opowiadających się za różnymi przyczynami (prawdopodobnymi) katastrofy smoleńskiej:

BŁĄD PILOTÓW/KONTROLERÓW LOTU: 2011 – 21,3%, 2013 – 20,3%, 2015 – 19,3%,

ZAMACH/SPISEK – 2011 – 12,4%, 2013 – 16,1%, 2015 – 15,6%,

NACISKI NA PILOTÓW: 2011 – 36,7%, 2013 – 26,3%, 2015 – 24,4%,

OGÓLNY BAŁAGAN W INSTYTUCJACH ODPOWIEDZIALNYCH ZA LOT: 2011 – 32,8%, 2013 – 27%, 2015 – 24,3%,

INNA PRZYCZYNA: 2011 – 6,2%, 2013 – 4,9%, 2015 – 3,9%,

TRUDNO POWIEDZIEĆ: 2011 – 24,6%, 2013 – 29,3%, 2015 – 33%.

22) W przekroju wojewódzkim najbardziej w okresie ośmiu lat wzrosła jakość życia mieszkańców województwa małopolskiego, warmińsko-mazurskiego, kujawsko-pomorskiego i lubelskiego, a spadła mieszkańców opolskiego i łódzkiego. W ostatnich dwóch latach awansowały województwa wielkopolskie i warmińsko-mazurskie, a spadły w rankingu województwa śląskie, lubuskie i lubelskie. W ostatnich dwóch latach najbardziej awansował podregion krakowski (z 14 na 3 miejsce), elbląski (z 21 w 2013 na 9 miejsce w 2015), bialski (z 32 na 19 miejsce), olsztyński (z 51 na 23 miejsce).

Cały raport można znaleźć pod tym adresem.