Za kilka dni rocznica wielkiej bitwy, która rozegrała się w okolicach Elbląga. 554 lata temu, 15 września 1463 r., flota elbląska (16 okrętów pod dowództwem Jakuba Vochsa) wspólnie z flotą gdańską (14 okrętów pod dowództwem Macieja Kolmenera) rozgromiła złożoną z 44 okrętów flotę krzyżacką, dowodzoną przez wielkiego mistrza Ludwiga von Erlichshausena (wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego w latach 1450-1467.). Zwycięstwo miało decydujący wpływ na wynik wojny trzynastoletniej (1454-66), w wyniku której do Polski zostały przyłączone: Elbląg, Gdańsk, Toruń i Malbork. 

Szacuje się, że utonęło i zaginęło około 1 050 knechtów i marynarzy. Inni (około 550) dostali się jako jeńcy do niewoli. Uciekło i ocalało około 260 Krzyżaków. Jak wskazuje Józef Wiesław Dyskant ("Zatoka Świeża 1463", Bellona, Warszawa 2009) bitwa na Zalewie Wiślanym była czynnikiem decydującym dla dalszego przebiegu wojny (trzynastoletniej - przyp. red.) – udaremniła planowaną ofensywę krzyżacką na Żuławach, spowodowała upadek Gniewa i odblokowanie szlaku wiślanego. Od tego momentu osłabieni Krzyżacy zrezygnowali z działań zaczepnych i jedynie bronili swego stanu posiadania.

W tym roku zaczęło się robić głośno o tej rocznicy. Prawdopodobnie pierwszą osobą, która ożywiła dyskusję w tym temacie był Lech Brywczyński, który na łamach portalu społecznościowego zauważył, że niedługo przypada rocznica bitwy na Zalewie Wiślanym, która jak zwykle nie będzie w Elblągu w żaden sposób upamiętniona. 

Elbląscy Rradni składają interpelację. Chcą upamiętnienia bitwy na Zalewie Wiślanym

Tym samym sprowokował do dyskusji, która niczym burza przetoczyła się przez Internet doprowadzając m.in. do zajęcia się tematem przez dwóch radnych naszego miasta – Rafała Traksa i Pawła Kowszyńskiego. 7 września złożyli oni w tej sprawie interpelację do prezydenta Elbląga Witolda Wróblewskiego, w której napisali co następuje:

Niedługo odbędzie się rocznica Bitwy na Zalewie Wiślanym, niestety po raz kolejny nie będzie w Elblągu w żaden sposób upamiętniona.

 

554 lata temu, 15 września 1463 r., flota elbląska składająca się 16 okrętów pod dowództwem Jakuba Vochsa, wspólnie z flotą gdańską w której było 14 okrętów pod dowództwem Macieja Kolmenera rozgromiła złożoną z 44 okrętów flotę krzyżacką, dowodzoną przez wielkiego mistrza Ludwiga von Erlichshausen. To zwycięstwo miało decydujący wpływ na wynik Wojny Trzynastoletniej trwającej w latach 1454-66, w wyniku której do Polski zostały przyłączone takie miasta, jak Elbląg, Gdańsk, Toruń i Malbork.

 

Warto dodać, że w XV w. Polska nie miała jeszcze floty wojennej, pierwszy polski okręt wojenny galeon Smok zbudowano w stoczni elbląskiej sto lat później, za panowania Zygmunta Augusta. Gdyby nie ofiarność XV-wiecznych elblążan, nic nie zatrzymałoby floty krzyżackiej, która mogła rozstrzygnąć losy Wojny Trzynastoletniej.

 

Jako radni Rady Miejskiej w Elblągu wychodzimy z propozycją upamiętnienia w Elblągu tego wydarzenia. Proponujemy promenadę na przeciwko Bulwaru Zygmunta Augusta nazwać imieniem Floty Elbląskiej. Nazwa będzie komponowała się ze znajdującym nieopodal Wybrzeżem Gdańskim. Ponadto proponujemy umieścić na promenadzie tablicę informacją z opisem i kopią obrazu Henryka Baranowskiego „Bitwa na Zatoce Świeżej 1463” (Zalew Wiślany). Propozycja tekstu stanowi załącznik do interpelacji.

 

Załącznik nr 1

 

Informacja na tablicę informacyjna upamiętniającą bitwę na Zalewie Wiślanym w 1463 roku.

 

15 września 1463 roku, flota elbląska składająca się z 16 okrętów wspólnie z flotą gdańską (14 okrętów) rozgromiła złożoną z 44 okrętów flotę krzyżacką, dowodzoną przez wielkiego mistrza Ludwiga von Erlichshausen. To zwycięstwo miało decydujący wpływ na wynik Wojny Trzynastoletniej (1454-66), w wyniku której do Polski zostały przyłączone takie miasta, jak Elbląg, Gdańsk, Toruń i Malbork. W XV wieku Polska nie miała jeszcze floty wojennej, pierwszy polski okręt wojenny (galeon Smok) zbudowano w stoczni elbląskiej sto lat później, za panowania Zygmunta Augusta. Gdyby nie ofiarność XV-wiecznych elblążan, nic nie zatrzymałoby floty krzyżackiej, która mogła rozstrzygnąć losy Wojny Trzynastoletniej.

Elbląscy radni Rafal Traks i Paweł Koszyński proponują umieścić na promenadzie nad rzeka Elbląg tablicę informacją z opisem i kopią obrazu Henryka Baranowskiego „Bitwa na Zatoce Świeżej 1463” (Zalew Wiślany).

Zapytaliśmy Rafała Traksa, czy tzw. promenada naprzeciwko Bulwaru Zygmunta Augusta, która w myśl pomysłu radnych miałaby zostać nazwana imieniem Floty Elbląskiej jest dobrym miejsem na upamiętnienie tak znaczącego wydarzenia, skoro jest to obecnie miejsce w dużej mierze zaniedbane. Przypomnijmy, ze chodzi o teren naprzeciwko gmachu Prokuratury Okręgowej w Elblągu (po drugiej stronie rzeki Elbląg).

Ale jest to przyczynek do tego, zeby coś zacząc tam robić. Przecież można by tam wykonać chodnik, który w przyszłości stanowiłby bazę do zmiany wizualnej tego miejsca.   

Morskie tradycje Elbląga, czyli Targ Rybny i bitwa na Zalewie Wiślanym

Radny zwrócił uwagę jeszcze na jeden pomysł:

Radny Redzimski kilka lat temu zapeoponował zorganizowanie w naszym mieście Targu Rybnego, który można by połączyć z obchodami rocznicy bitwy na Zalewie Wiślanym. 

Targ Rybny na obecnym Bulwarze Zygmunta Augusta w Elblagu (wówczas Fischbrücke), ok. 1907-1908 r.

Rzeczywiście, 14 listopada 2013 roku Jan Redzimski (klub PiS) złożył w tej sprawie interpelację.

Przed wojną była taka tradycja, że na Bulwarze Zygmunta Augusta było Targowisko Rybne. Czy istnieje możliwość przywrócenia tej tradycji oczywiście w innym kształcie, w okresie wakacyjnym? 

– pytał wówczas radny.

Prezydent Elbląga Jerzy Wilk bardzo przychylnie odniósł się do sprawy: 

Targowisko Rybne to bardzo dobry pomysł, tak samo jak pomysł radnego Roberta Turleja o wprowadzeniu malarzy czy wystawców na teren Starego Miasta. Targ Rybny nawiązywałby do tej ulicy, która się tam znajdowała i skupiała handlowców. Myślimy o tym, aby ten teren uatrakcyjnić i cyklicznie organizować taki targ w ciepłych miesiącach, jeśli warunki sanitarne na to pozwolą

Czy tradycja Targu Rybnego zostanie w naszym mieście przywrócona? Czy można by ją połączyć z obchodami rocznicy bitwy na Zalewie Wiślanym? Z pewnością jest to dobry pomysł na ożywienie Starego Miasta, ale jednocześnie nawiązanie do bogatej historii Elbląga. Byłoby to z pewnością zaakcentowanie tradycji morskich naszego miasta.   

Tegoroczne obchody 554 rocznicy bitwy na Zalewie Wiślanym

Tradycyjnie obchody bitwy nad Zalewem Wiślanym są organizowane przez Stowarzyszenie Miłośników Suchacza i Okolicy oraz Niepubliczną Szkołę Podstawową i Oddział Przedszkolny im. Kaprów Polskich w Suchaczu. W tym roku odbędą się w dniu 19 września (wtorek) przy pomniku upamiętniającym bitwę (niedaleko ronda i drogi nr 503).

My zawsze pamiętamy o tej rocznicy, która wypada 15 września. W tym roku uroczyste obchody oranizujemy 19 września przy pomniku. Dzieci złożą kwiaty. Odbędzie się ślubowanie klas pierwszych. Na uroczystość zostali zaproszeni przedstawiciele władz samorządowych, organizacji, stowarzyszeń, w tym: burmistrz Tolkmicka Andrej Lemanowicz, przewodniczący Rady Powiatu Elbląskiego Ryszard Zagalski, sołtys Suchacza Monika Jarkiewicz, nadleśniczy Mariusz Potoczny, prezes Stowarszenia Miłośników Suchacza i Okolicy Dorota Chamczyk, przewodnicząca komitetu rodzicielskiego Marta Przespolewska, przewodnicząca koła Związku Emerytów i Rencistów, przedstawiciele policji i straży pożarnej. 

– poinformowała nas Janina Piotrowska, dyrektor NSPiOP im. Kaprów Polskich w Suchaczu.

Jak udało nam się dowiedzieć do szkoły im. Kaprów Polskich w Suchaczu uczęszcza obecnie 32 dzieci i 18 przedszkolaków. W pierwszej klasie w tym roku są 4 dziewczynki.

Prezes Stowarszenia Miłośników Suchacza i Okolicy Dorotę Chamczyk zapytaliśmy o inscenizację bitwy na Zalewie Wiślanym, która była już organizowana przez to stowarzyszenie.

Planujemy przywrócić te tradycję po 555 rocznicy lub w samą rocznicę. Jest to droga impreza. Oprócz bitwy były organizowane walki rycerzy. W tym roku w dniu 19 września współorganizujemy razem ze szkołą w Suchaczu, ślubowanie klasy pierwszej, które odbędzie się pod pomnikiem. W samej szkole mamy makietę bitwy zrobioną przez dzieci. Serdecznie zapraszam na tę uroczystość

– powiedziała nam prezes Dorota Chamczyk. 

Fragment animacji prezentującej bitwę na Zalewie Wiślanym, stoczoną 15 września 1463 r.