Twoje dziecko lub inny członek rodziny jest chory? Przysługuje Ci zasiłek opiekuńczy. Nawet 60 dni w ciągu roku kalendarzowego. W 2017 r. oddział ZUS w Olsztynie  wypłacił zasiłki opiekuńcze dla 6286 ubezpieczonych, natomiast w ZUS w Elblągu wypłacono 2476 tych zasiłków. Najczęściej są to „opieki” na dzieci do 14 roku życia.

Z zasiłku opiekuńczego mogą korzystać osoby opłacające obowiązkowe bądź dobrowolne składki chorobowe w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Prawo to przysługuje matce i ojcu na równi. Zasiłek dostanie ten rodzic, który złoży wniosek. Prawo do zasiłku opiekuńczego przysługuje ubezpieczonym bez okresu wyczekiwania (już od pierwszego dnia zatrudnienia). Warto również nadmienić, że zwolnienie "na opiekę na dziecko" przysługuje, gdy musimy zaopiekować się chorym dzieckiem, które nie ukończyło 14 lat. Gdy poza ubezpieczonym są inni członkowie rodziny, pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym i mogący zapewnić opiekę dziecku, to świadczenie nie przysługuje. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy opieka jest sprawowana nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat.

O tym, że nie ma domownika mogącego zapewnić opiekę, ubezpieczony informuje w oświadczeniu, które składa. Członkiem rodziny pozostającym we wspólnym gospodarstwie domowym, nie mogącym zapewnić opieki jest: osoba całkowicie niezdolna do pracy, chory, ktoś, kto ze względu na wiek jest niesprawny fizycznie lub psychicznie, prowadzący gospodarstwo rolne, pracownik odpoczywający po nocnej zmianie, prowadzący działalność gospodarczą, który nie może regulować swojego czasu w sposób dowolny (ma ustalone godziny pracy), osoba niezobowiązana do sprawowania opieki na podstawie przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jeżeli tej opieki odmawia. Zasiłek opiekuńczy przysługuje wyłącznie temu rodzicowi, któremu zostało wystawione zwolnienie lekarskie. Rodzice mogą sprawować opiekę naprzemiennie nad dzieckiem. Wówczas lekarz leczący dziecko musi wystawić kolejne, osobne zwolnienie lekarskie, tym razem na drugiego rodzica, a pierwszy nie będzie w tym samym czasie korzystał z zasiłku opiekuńczego. W takiej sytuacji trzeba złożyć nowe oświadczenie na druku ZUS Z-15. Z zasiłku opiekuńczego możemy także skorzystać, gdy musimy opiekować się dzieckiem, które nie ukończyło 8 lat. Może tak być w wypadku porodu lub choroby małżonka, czy rodzica dziecka, którzy stale się nim opiekują.

Podobnie będzie, gdy małżonek lub rodzic dziecka będzie przebywał w szpitalu albo innej placówce leczniczej. Zasiłek opiekuńczy przysługuje także w przypadku nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza, a także w przypadku choroby niani, z którą rodzice zawarli umowę uaktywniającą lub choroby dziennego opiekuna. Wówczas zasiłek opiekuńczy przysługuje, gdy jest to nieprzewidziane, tzn. jeśli rodziców zawiadomiono o tym w terminie krótszym niż 7 dni przed zamknięciem. W takim przypadku do wniosku o zasiłek trzeba dołączyć: oświadczenie o nieprzewidzianym zamknięciu żłobka, przedszkola lub szkoły, zaświadczenie lekarskie, które zawiera: imię i nazwisko małżonka lub rodzica dziecka stale się nim opiekującego, okres i przyczynę konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem, nazwisko i imię dziecka, nad którym ma być sprawowana opieka, pieczątkę i podpis lekarza, który wystawia zaświadczenie. W wypadku choroby niani lub dziennego opiekuna będzie to natomiast oświadczenie ubezpieczonego o ich chorobie oraz dokument, który potwierdza, że nie mogą opiekować się dzieckiem, ponieważ są chorzy, np. kopia zwolnienia lekarskiego . Za dzieci, nad którymi sprawowana jest opieka, uważa się dziecko ubezpieczonego, dziecko jego małżonka, dziecko przysposobione oraz dziecko obce przyjęte na wychowanie i utrzymanie. Warunkiem uzyskania prawa do zasiłku opiekuńczego jest więc istnienie określonej więzi rodzinno-prawnej między dzieckiem wymagającym opieki a ubezpieczonym. Nie ma znaczenia więź między rodzicami, w szczególności to, czy są oni małżeństwem, czy też nie. Przepisy przewidują prawo do zasiłku na dziecko własne oraz dziecko współmałżonka. Przysługiwanie zasiłku na dziecko przysposobione uzasadniania się tym, że przez przysposobienie powstaje taki stosunek, jak między rodzicami a dziećmi. Tak więc, zasiłek opiekuńczy nie będzie przysługiwał na dziecko partnera, jeśli ubezpieczony nie jest drugim rodzicem tego dziecka, nie przysposobił go i formalnie nie przyjął na wychowanie i utrzymanie.

Zasiłek opiekuńczy wynosi 80 proc. podstawy wymiaru zasiłku. Jest on wyliczany na podstawie przeciętnego, miesięcznego wynagrodzenia pracownika wypłaconego w ostatnim roku. Dla ubezpieczonych niebędących pracownikami podstawą wymiaru jest przeciętny miesięczny przychód za 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających niezdolność do pracy. Przychodem jest kwota, od której opłacana jest składka na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71 proc. podstawy wymiaru składek. Zasiłek na opiekę nad chorymi dziećmi do lat 14 można pobierać przez maksymalnie 60 dni w roku kalendarzowym. Kiedy zwolnienie dotyczy starszego dziecka, limit wynosi 14 dni w roku. Liczba dni zasiłku wykorzystanego przez całą rodzinę nie może przekroczyć 60 dni rocznie, bez względu na liczbę opiekunów i chorych członków rodziny. 

Z zasiłku opiekuńczego mogą korzystać osoby opłacające obowiązkowe bądź dobrowolne składki chorobowe w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Prawo to przysługuje matce i ojcu na równi. Zasiłek dostanie ten rodzic, który złoży wniosek. Prawo do zasiłku opiekuńczego przysługuje ubezpieczonym bez okresu wyczekiwania (już od pierwszego dnia zatrudnienia). Warto również nadmienić, że zwolnienie "na opiekę na dziecko" przysługuje, gdy musimy zaopiekować się chorym dzieckiem, które nie ukończyło 14 lat. Gdy poza ubezpieczonym są inni członkowie rodziny, pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym i mogący zapewnić opiekę dziecku, to świadczenie nie przysługuje. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy opieka jest sprawowana nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat. O tym, że nie ma domownika mogącego zapewnić opiekę, ubezpieczony informuje w oświadczeniu, które składa. Członkiem rodziny pozostającym we wspólnym gospodarstwie domowym, nie mogącym zapewnić opieki jest: osoba całkowicie niezdolna do pracy, chory, ktoś, kto ze względu na wiek jest niesprawny fizycznie lub psychicznie, prowadzący gospodarstwo rolne, pracownik odpoczywający po nocnej zmianie, prowadzący działalność gospodarczą, który nie może regulować swojego czasu w sposób dowolny (ma ustalone godziny pracy), osoba niezobowiązana do sprawowania opieki na podstawie przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jeżeli tej opieki odmawia. Zasiłek opiekuńczy przysługuje wyłącznie temu rodzicowi, któremu zostało wystawione zwolnienie lekarskie. Rodzice mogą sprawować opiekę naprzemiennie nad dzieckiem. Wówczas lekarz leczący dziecko musi wystawić kolejne, osobne zwolnienie lekarskie, tym razem na drugiego rodzica, a pierwszy nie będzie w tym samym czasie korzystał z zasiłku opiekuńczego. W takiej sytuacji trzeba złożyć nowe oświadczenie na druku ZUS Z-15. Z zasiłku opiekuńczego możemy także skorzystać, gdy musimy opiekować się dzieckiem, które nie ukończyło 8 lat. Może tak być w wypadku porodu lub choroby małżonka, czy rodzica dziecka, którzy stale się nim opiekują. Podobnie będzie, gdy małżonek lub rodzic dziecka będzie przebywał w szpitalu albo innej placówce leczniczej. Zasiłek opiekuńczy przysługuje także w przypadku nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza, a także w przypadku choroby niani, z którą rodzice zawarli umowę uaktywniającą lub choroby dziennego opiekuna. Wówczas zasiłek opiekuńczy przysługuje, gdy jest to nieprzewidziane, tzn. jeśli rodziców zawiadomiono o tym w terminie krótszym niż 7 dni przed zamknięciem. W takim przypadku do wniosku o zasiłek trzeba dołączyć: oświadczenie o nieprzewidzianym zamknięciu żłobka, przedszkola lub szkoły, zaświadczenie lekarskie, które zawiera: imię i nazwisko małżonka lub rodzica dziecka stale się nim opiekującego, okres i przyczynę konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem, nazwisko i imię dziecka, nad którym ma być sprawowana opieka, pieczątkę i podpis lekarza, który wystawia zaświadczenie. W wypadku choroby niani lub dziennego opiekuna będzie to natomiast oświadczenie ubezpieczonego o ich chorobie oraz dokument, który potwierdza, że nie mogą opiekować się dzieckiem, ponieważ są chorzy, np. kopia zwolnienia lekarskiego . Za dzieci, nad którymi sprawowana jest opieka, uważa się dziecko ubezpieczonego, dziecko jego małżonka, dziecko przysposobione oraz dziecko obce przyjęte na wychowanie i utrzymanie. Warunkiem uzyskania prawa do zasiłku opiekuńczego jest więc istnienie określonej więzi rodzinno-prawnej między dzieckiem wymagającym opieki a ubezpieczonym. Nie ma znaczenia więź między rodzicami, w szczególności to, czy są oni małżeństwem, czy też nie. Przepisy przewidują prawo do zasiłku na dziecko własne oraz dziecko współmałżonka. Przysługiwanie zasiłku na dziecko przysposobione uzasadniania się tym, że przez przysposobienie powstaje taki stosunek, jak między rodzicami a dziećmi. Tak więc, zasiłek opiekuńczy nie będzie przysługiwał na dziecko partnera, jeśli ubezpieczony nie jest drugim rodzicem tego dziecka, nie przysposobił go i formalnie nie przyjął na wychowanie i utrzymanie. Zasiłek opiekuńczy wynosi 80 proc. podstawy wymiaru zasiłku. Jest on wyliczany na podstawie przeciętnego, miesięcznego wynagrodzenia pracownika wypłaconego w ostatnim roku. Dla ubezpieczonych niebędących pracownikami podstawą wymiaru jest przeciętny miesięczny przychód za 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających niezdolność do pracy. Przychodem jest kwota, od której opłacana jest składka na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71 proc. podstawy wymiaru składek. Zasiłek na opiekę nad chorymi dziećmi do lat 14 można pobierać przez maksymalnie 60 dni w roku kalendarzowym. Kiedy zwolnienie dotyczy starszego dziecka, limit wynosi 14 dni w roku. Liczba dni zasiłku wykorzystanego przez całą rodzinę nie może przekroczyć 60 dni rocznie, bez względu na liczbę opiekunów i chorych członków rodziny. 

 Anna Ilukiewicz
Regionalny Rzecznik Prasowy ZUS  
Województwa warmińsko-mazurskiego