Wakacje to czas wyjazdów za granicę. Każdy chce przywieźć ze sobą niezapomniane wspomnienia. Wiele osób decyduje się na zakup pamiątek, które mają przywodzić na myśl ten wakacyjny czas i którymi będzie można ozdobić dom lub pochwalić się przed znajomymi. Niestety, nie wszystko wolno przywozić z zagranicznych wypadów, a niektóre pamiątki możemy być zmuszeni zostawić jeszcze na lotnisku.

A jak jest z roślinami?

Kierunki wakacyjnych wyjazdów Polaków możemy zasadniczo podzielić na dwa: na terenie Unii Europejskiej i poza jej obszarem a tam obowiązują nas miejscowe przepisy celne, sanitarne
i fitosanitarne.

Zasady przywozu z państw nienależących do UE

Wracając z krajów egzotycznych, na przykład z Azji, Afryki czy Ameryki Środkowej, musimy pamiętać, że obowiązuje nas całkowity zakaz przywozu jakichkolwiek materiałów, które służą do sadzenia i wyhodowania roślin, w przepisach określonych jako „rośliny przeznaczone do sadzenia”. Dotyczy to przykładowo nasion, cebul, bulw, czy kłączy, a także sadzonek, drzewek, czy krzewów. Do tzw. „roślin przeznaczonych do sadzenia” zalicza się także wszelkie rośliny doniczkowe, jak storczyki, kaktusy czy rośliny owadożerne, Zakaz przywozu takich roślin do Polski dotyczy zarówno roślin pochodzących z uprawy, czyli kupionych na przykład w centrum ogrodniczym, jak i pozyskanych w naturze.

Warto pamiętać, że obowiązuje całkowity zakaz przywozu ziemniaków, ziemi (gleby) i podłoży uprawowych. Należy natomiast zachować ostrożność przy przywozie surowego drewna i kory, gdyż wiele gatunków tego materiału podlega ograniczeniom, jak przykładowo drewno i kora z drzew iglastych spoza Europy (np. Kazachstanu Rosji, Turcji).

Nie jest też tak, że wszystko jest zakazane. Do Polski można przywieźć:

• do 5 kg świeżych owoców lub warzyw,

• 50 sztuk ciętych roślin ozdobnych (np.: kwiaty i zieleń do dekoracji),
  1 drzewko choinkowe (cięte),

• 5 sztuk części roślin iglastych (np.: szyszek).

Jeżeli jednak podróż odbywa się z międzylądowaniem w innym kraju Unii Europejskiej, warto zapoznać się z przepisami fitosanitarnymi danego kraju w odniesieniu do dopuszczalnych ilości materiałów roślinnych w bagażu podróżnym. Należy też zapoznać się ze szczegółowymi warunkami przewozu obowiązującymi u przewoźnika, z którego usług mamy zamiar skorzystać.

Zasady przywozu z państw należących do UE

Co prawda w ramach Unii Europejskiej stosowana jest zasada swobodnego przepływu towarów, niemniej nie oznacza to, że nie obowiązują żadne zasady. Warto pamiętać, że te same reguły, jakie obowiązują pomiędzy państwami członkowskimi, mają zastosowanie też do przywozu roślin ze Szwajcarii, która członkiem Unii nie jest.

Wiele roślin, które chcielibyśmy przywieźć z państw członkowskich Unii Europejskiej do Polski, powinno być zaopatrzonych w specjalne etykiety, tzw. paszporty roślin. Oznaczają one, że materiał roślinny był kontrolowany i jest zdrowy, czyli wolny od szkodników i chorób. Należy też pamiętać, że na terenie UE funkcjonują tzw. strefy wyznaczone, gdzie stwierdzono występowanie szczególnie groźnych szkodników czy też czynników wywołujących choroby roślin. Z takich stref w ogóle nie wolno wywozić roślin lub możliwe jest to jedynie na określonych warunkach. Takie strefy funkcjonują w wielu popularnych turystycznie rejonach, jak Włochy, Francja (Lazurowe Wybrzeże i Korsyka), Hiszpania (Baleary) czy Portugalia.

Dlatego też, najlepiej by było zrezygnować z przywozu roślin z wakacyjnych wypadów. Pamiętajmy, że w wielu przypadkach te same, nawet egzotyczne, rośliny możemy już kupić
w Polsce. Unikamy w ten sposób ryzyka związanego z zagrożeniem fitosanitarnym. Gdy jednak nie możemy się oprzeć i „koniecznie musimy” przywieźć roślinę z zagranicznych wakacji, powinniśmy dokonać zakupu w centrum ogrodniczym i bezwzględnie upewnić się u sprzedawcy, czy roślina może być przewieziona do Polski i czy powinna być zaopatrzona w paszport roślin, a jeżeli tak, to czy taki paszport posiada.

W przypadku pytań lub wątpliwości warto skontaktować z jednostką Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa, która przeprowadza kontrolę graniczną i nadzoruje zdrowotność roślin w obrocie z zagranicą. Wykaz jednostek można znaleźć na stronie internetowej www.piorin.gov.pl.

Ważne! Ani na terenie Unii Europejskiej, ani poza jej terenem nie wolno pozyskiwać roślin
w środowisku naturalnym. W przypadku roślin pochodzących ze środowiska naturalnego, poza aspektem sprowadzenia nowych szkodników czy też chorób roślin (zagrożenia fitosanitarne), istotne są również przepisy CITES - Konwencji o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem, zwanej także konwencją waszyngtońską.

Te przepisy, dostępne na stronie https://www.cites.org/, regulują transgraniczny handel różnymi gatunkami roślin i zwierząt oraz wytworzonymi z nich produktami.  Konwencja ta reguluje przemieszczenie przez granice państwowe ponad 34 tysięcy gatunków, z czego ponad 5100 to zwierzęta, zaś reszta to rośliny.

Katarzyna Dębowska, kierownik Działu Ochrony Roślin i Techniki, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Olsztynie