Nianie, czyli osoby sprawujące opiekę nad dziećmi,  zatrudniane są na podstawie umowy zlecenia, tzw. umowy uaktywniającej.

Umowa taka może być zawarta jeśli dziecko, nad którym ma być sprawowana opieka, ma od 20 tygodni do 3 lat. Wiek dziecka może wydłużyć się do 4 lat, jeśli nie ma możliwości zapewnienia dziecku opieki przedszkolnej. Niania nie może być żaden z rodziców dziecka, ani osoba niepełnoletnia. Może natomiast być to babcia, dziadek lub inna osoba niespokrewniona. Po zawarciu takiej umowy, rodzic dziecka musi zgłosić ten fakt w ZUS, zgłaszając siebie jako płatnika składek na formularzu ZUS ZFA oraz opiekunkę dziecka jako osobę ubezpieczoną na formularzu ZUS ZUA (jeśli niania będzie podlegała ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu). 

Obecnie w województwie warmińsko-mazurskim na taką umowę, mamy zatrudnionych 450 niań, z czego w Olsztynie jest 316, natomiast w Elblągu 134.

Od 1 stycznia zmianie uległy zasady finansowania składek z budżetu państwa na zatrudnienie niani. O połową zostało zmniejszone finansowanie składek. Jeśli wynagrodzenie nie przekracza minimalnego wynagrodzenia za pracę, składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne w połowie pokryje budżet państwa. Trwać to może nie dłużej niż do końca roku szkolnego (rok szkolny trwa od 1 września do 31 sierpnia), w którym dziecko ukończy 3 lub 4 lata. Od drugiej połowy wynagrodzenia, oraz nadwyżki ponad kwotę minimalnego wynagrodzenia, składki będą musieli sfinansować rodzice i niania.
W umowie uaktywniającej powinny być zawarte:
Strony zawierające umowę,
Cel i zakres oraz miejsce sprawowanej opieki,
Liczba dzieci nad którymi będzie sprawowana opieka,
Zakres obowiązków  niani,
Wysokość wynagrodzenia za wykonywaną pracę oraz termin i sposób jego wypłaty,
Czas, na jaki zawarta jest umowa oraz sposób rozwiązania umowy.

Anna Ilukiewicz, regionalny rzecznik prasowy ZUS 
województwa warmińsko-mazurskiego